Kinh tế chính trị Mác - Lênin đã không ít lần nhắc đến khái niệm “tư liệu lao động”. Mặc dù đây là khái niệm khiến người ta liên tưởng đến tính khoa học, trừu tượng. Tuy nhiên trong quá trình phân tích, bạn có thể hình dung vấn đề tư liệu lao động một cách đơn giản, dễ hiểu
Vậy tư liệu lao động là gì? tư liệu lao động được chia thành mấy loại? Vai trò, tác dụng của tư liệu ra sao trong quá trình sản xuất? Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây để có cái nhìn rõ hơn về khái niệm này nhé.
Tư liệu lao động là gì? tư liệu lao động được chia thành mấy loại?
Tư liệu lao động là khái niệm đặc trưng trong Kinh tế chính trị Mác - Lênin. Tư liệu lao động là một vật hay hệ thống những vật làm nhiệm vụ truyền dẫn sự tác động của con người lên đối tượng lao động, nhằm biến đổi đối tượng lao động thành sản phẩm đáp ứng yêu cầu của con người. Hiểu một cách đơn giản, đây là một dụng cụ hay hệ thống một số dụng cụ được con người sử dụng để tác động trực tiếp lên đối tượng lao động, làm thay đổi và biến đối tượng lao động trở thành sản phẩm.
Tư liệu lao động = Công cụ lao động + Kết cấu hạ tầng + Hệ thống bình chứa
Phân loại tư liệu lao động
Trong quá trình phân tích khái niệm của tư liệu lao động, người ta phân chia yếu tố này thành 2 vấn đề chủ yếu như sau:
Công cụ lao động
Đây là bộ phận tác động trực tiếp vào đối tượng lao động nhằm biến đổi, thay đổi đối tượng lao động theo mục đích của con người. Đây là yếu tố quyết định đến trình độ phát triển của nền sản xuất xã hội. Một số loại công cụ lao động được sử dụng phổ biến từ xưa đến nay như: búa, liềm, xẻng,….
Bên cạnh đó trong các lĩnh vực sản xuất khác nhau thì công cụ lao động hỗ trợ sẽ khác nhau. Mỗi công cụ lao động được hình thành nhằm mang đến giá trị cho người lao động trong quá trình sản xuất. Người lao động và công cụ lao động gắn bó và kết hợp hài hòa với nhau nhằm mang đến giá trị cao nhất.
Hệ thống bình chứa
Đây là những dụng cụ dùng để chứa đựng nguyên, nhiên vật liệu, nửa thành phẩm, thành phẩm. Hệ thống này hỗ trợ quan trọng trong quá trình sản xuất nhằm mang đến sản phẩm chất lượng.
Một số hệ thống bình chứa được sử dụng phổ biến hiện nay bao gồm: thùng, lọ, giỏ, bình,….
Kết cấu hạ tầng
Hệ thống kết cấu hạ tầng là bộ phận tham gia gián tiếp vào quá trình sản xuất ra sản phẩm. Mặc dù không tham gia trực tiếp trong sản xuất tuy nhiên kết cấu hạ tầng thúc đẩy hoặc cản trở nền kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Các yếu tố kết cấu hạ tầng được nhắc đến hiện nay là nhà xưởng, nhà kho, bến bãi, đường xá, cầu cống, bến cảng, sân bay, hệ thống thông tin liên lạc,….
Do đó trong quá trình sản xuất, nhà đầu tư cần biết kết hợp 3 yếu tố trên một cách nhịp nhàng, đồng điệu. Ở các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, thương nghiệp,…người ta đều định ra các loại tư liệu lao động đặc thù. Điều này giúp thúc đẩy quá trình kinh tế phát triển ổn định đồng thời phát huy tối đa sức mạnh của tư liệu lao động trong sản xuất.
Ý nghĩa của tư liệu lao động và tư liệu lao động được chia thành mấy loại?
Thực tế lịch sử đã chứng minh, tư liệu lao động có vai trò, ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của sản xuất
Trong số các loại tư liệu lao động, công cụ lao động chính là nòng cốt của mọi hoạt động. Công cụ lao động chính là thước đo đánh giá trình độ sản xuất, năng suất lao động và chất lượng của sản phẩm. Muốn đánh giá nền sản xuất xã hội có phát triển hay không, cứ nhìn vào công cụ lao động. Công cụ lao động hiện đại, nền sản xuất phát triển và ngược lại.
Bên cạnh đó, kết cấu hạ tầng cũng có vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế. Toàn bộ nền kinh tế chịu tác động của kết cấu hạ tầng. Kết cấu hạ tầng hiện đại thúc đẩy sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế. Ngược lại, nếu kết cấu hạ tầng xuống cấp, giản đơn, lạc hậu sẽ cản trở, làm cho nền kinh tế tụt hậu theo.
Vai trò của lao động đối với xã hội là gì? tư liệu lao động được chia thành mấy loại?
Lao động đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với xã hội. Một số vai trò chính của lao động có thể liệt kê đến như sau:
- Có lao động mới có thể tạo ra của cải, vật chất, làm giàu cho xã hội: Nếu không có lao động thì không thể có của cải, vật chất;
- Lao động tạo ra thu nhập cho con người, nuôi sống con người: Có lao động thì con người mới tạo ra nguồn thu nhập. Sự trao đổi về tiền bạc và sản phẩm, sức lao động của con người là sự trao đổi tạo ra nguồn thu nhập nuôi sống và giúp con người làm giàu. Có thu nhập sẽ giúp con người ổn định cuộc sống, nhiều hơn nữa là giúp con người trở nên giàu có do có nhiều của cải;
- Lao động giúp xã hội phát triển hơn: Lao động tạo ra sản phẩm, của cải, làm giàu cho xã hội. Có lao động thì xã hội mới có nhiều của cải, vật chất và nâng cao chất lượng, số lượng của cải trong xã hội;
- Lao động giúp phân công xã hội, tổ chức xã hội được rõ ràng, chuyên môn hóa: Lao động là tiền đề để xã hội phân công, tổ chức, chuyên môn hóa từng ngành nghề nhằm đạt năng lượng, hiệu quả, năng suất cao hơn;
- Lao động mang ý nghĩa lịch sử xã hội: Qua mỗi thời kỳ, giai đoạn, lao động mang đặc điểm, dấu vết riêng biệt, thể hiện rõ trình độ của xã hội tại thời kỳ đó.
Trên đây là một số vai trò của lao động đối với xã hội, con người.
Một số thuật ngữ pháp lý liên quan đến tư liệu lao động được chia thành mấy loại?
Bộ luật Lao động 2019 sử dụng một số thuật ngữ liên quan đến lao động mà nhiều người quan tâm như sau:
Thuật ngữ
Đặc điểm/định nghĩa
Căn cứ pháp lý
Người lao động
Là những người dùng sức lao động của mình để làm việc cho người sử dụng lao động theo thỏa thuận, hợp đồng làm việc, được trả lương và chịu sự quản lý của người sử dụng lao động
Không phải người nào cũng có thể là người lao động mà chỉ những người đủ độ tuổi và đảm bảo đầy đủ các điều kiện khác theo quy định pháp luật, yêu cầu của người sử dụng lao động mới được tham gia lao động
khoản 1 Điều 2 Bộ luật Lao động 2019
Người sử dụng lao động
Là chủ thể có nhu cầu và thực hiện thuê mướn người khác thực hiện công việc cho mình thông qua hợp đồng lao động (chủ thể có thể là cá nhân, cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức)
khoản 2 Điều 2 Bộ luật Lao động 2019
Hợp đồng lao động
Là tập hợp những thỏa thuận của người lao động, người sử dụng lao động bằng các điều khoản cụ thể theo nhu cầu của các bên và quy định pháp luật
Chương II Bộ luật Lao động 2019
Nội quy lao động
Là những nội dung, điều khoản nhằm thiết lập quy định, quy tắc làm việc tại cơ quan, tổ chức. Nội quy lao động gồm các nội dung được quy định tại Điều 117 Bộ luật Lao động 2019 gồm thời gian làm việc, thời gian nghỉ ngơi, an toàn vệ sinh lao động, trật tự tại nơi làm việc…
Chương VIII Bộ luật Lao động 2019
Kỷ luật lao động
Là những quy định về việc tuân theo thời gian, công nghệ và điều hành sản xuất, kinh doanh do người sử dụng lao động ban hành trong nội quy lao động và do pháp luật quy định.
Chương VIII Bộ luật Lao động 2019
Trên đây là một số thuật ngữ pháp lý liên quan đến lao động mà được sử dụng nhiều trong quan hệ lao động hiện nay.
Đặc điển của lao động?
- Lao động là yếu tố đầu tiên, cần thiết cho sự phát triển của một xã hội
Lao động là hoạt động có mục đích, có ý thức của con người nhằm tọa ra các sản phẩm phục vụ cho các nhu cầu của đời sống xã hội. Lao động là hoạt động đặc trưng nhất, là hoạt động sáng taọ của con người Có lao động thì mới thay đổi được xã hội đi lên theo hướng tích cực
- Lao động là yếu tố cơ bản quyết định trong quá trình sản xuất
Lao động tạo ra sản phẩm vật chất cho cuộc sống con người. Không phải tự nhiên mọi vật có sẵn để chúng ta sử dụng mà cần có quá trình lao động sáng tạo ra chúng.
- Lao động còn là yếu tố quyết định sự giàu có của một xã hội
Mỗi lao động cụ thể tạo ra một loại giá trị sử dụng nhất định. Lao động cụ thể càng nhiều loại càng tạo ra nhiều loại giá trị sử dụng khác nhau. Các lao động cụ thể hợp thành hệ thống phân công lao động xã hội. Cùng với sự phát triển của khoa học, kỹ thuật, các hình thức lao động cụ thể ngày càng đa dạng, phong phú, nó phản ánh trình độ phát triển của phân công lao động xã hội.
Trong lịch sử phát triển của loài người, bắt đầu từ khi loài vượn cổ xuất hiện biết cầm nắm, hái lượm dần tiến hóa thành người tinh khôn, người đứng thẳng và đến chúng ta loài người hiện đại. Loài người không ngừng lao động để cải tạo chính mình, sử dụng đôi tay để tạo ra những dụng cụ phục vụ đời sống, tạo ra lửa để nấu chín thực phẩm, thuần hóa thú nuôi, trồng trọt, cải tạo thiên nhiên, không còn ở những hang hóc mà biết xây dựng nơi trú ngụ. Quá trình lao động diễn ra từ lâu đời và có ý nghĩa hết sức quan trọng với loài người.
Việc đưa ra khái niệm lao động là gì có nhiều góc độ và cách giải thích khác nhau. Lao động được hiểu là hoạt động có mục đích, có ý thức của con người nhằm thay đổi các vật thể tự nhiên phù hợp với nhu cầu của con người. Thực chất là sự vận động của sức lao động trong qua trình tạo ra của cải vật chất cho xã hội, lao động cũng chính là quá trình kết hợp của sức lao động và tư liệu sản xuất để sản xuất ra sản phẩm phục vụ nhu cầu con người.
Có thể nói lao động là yếu tố quyết định cho mọi hoạt động kinh tế, đặc biệt hoạt động lao động có năng suất, chất lượng và hiệu quả cao là nhân tố quyết định sự phát triển của đất nước, xã hội, gia đình và bản thân mỗi người lao động.
Như vậy tựu chung lại có thể hiểu lao động là vận dụng sức mạnh tay chân hoặc trí óc thông qua công cụ lao động để cải tạo thiên nhiên nhằm mục đích tinh thần phục vụ con người. Chính nhờ lao động mà con người trở thành loài thượng đẳng và có cuộc sống văn minh như ngày nay. Trong xã hội có sự phân công lao động khác nhau, người lao động trí óc, người lao động chân tay,…
Ý nghĩa của lao động? tư liệu lao động được chia thành mấy loại?
Bên cạnh việc tìm hiểu lao động là gì thì ý nghĩa của lao động cũng hết sức quan trọng.
Lao động có ý nghĩa vô cùng quan trọng và to lớn trên khắp các mặt đời sống, kinh tế, xã hội.
Lao động tạo ra nguồn vật chất nuôi sống mỗi con người, gia đình và toàn xã hội.
Lao động là nguồn thu nhập chính đáng, giúp ổn định cuộc sống của con người.
Bên cạnh đó lao động giúp phân công, tổ chức lao động hợp lý, biết tính toán và sáng tạo để đạt năng suất, chất lượng, hiệu quả cao nhất, chi tiêu hợp lý, tiết kiệm. Từ việc lao động mà các cá nhân trong xã hội giữ được cân bằng trong cuộc sống. Ngoài ra lao động còn là quá trình sáng tạo không ngừng để tạo ra những cái mới làm thay đổi xã hội, tạo sự tiến bộ trong xã hội.
Lao động đóng góp vào lịch sử phát triển xã hội loài người trong bao đời qua.
Bài viết đã giúp bạn tìm ra ý nghĩa quan trọng của tư liệu lao động là gì trong quá trình sản xuất và phát triển nền kinh tế. Nếu không có tư liệu lao động thì người lao động không thể sử dụng sức lao động của mình để tạo ra giá trị kinh tế nuôi sống bản thân và gia đình. Ba yếu tố: tư liệu lao động, đối tượng lao động, sức lao động là nền tảng cơ bản của quá trình sản xuất.
