Lý thuyết Hóa học 10 Bài 14: Ôn tập chương 3
A. Lý thuyết Ôn tập chương 3
Liên kết hóa học là sự kết hợp giữa các nguyên tử tạo thành phân tử hay tinh thể bền vững hơn.
I. Liên kết ion
1. Khái niệm
Liên kết ion trong phân tử hay tinh thể được tạo thành nhờ lực hút tĩnh điện của các ion mang điện tích trái dấu. Liên kết ion thường tạo thành từ các nguyên tử kim loại điển hình và phi kim điển hình, phân tử thu được là hợp chất ion.
Chú ý:
Nguyên tử kim loại nhường electron để tạo thành ion mang điện tích dương (cation) còn nguyên tử phi kim nhận electron để trở thành ion mang điện tích âm (anion).
Ví dụ: Xét sự tạo thành liên kết hóa học trong phân tử sodium chloride (NaCl):
Khi kim loại sodium kết hợp với phi kim chlorine, tạo thành các ion Na+ và Cl-, các ion này mang điện tích trái dấu sẽ hút nhau tạo thành liên kết ion.
2. Tinh thể ion
Cấu trúc của mạng tinh thể ion: các ion được sắp xếp theo trật tự nhất định trong không gian theo kiểu mạng lưới (ở các nút mạng là các ion dương và ion âm xếp luân phiên liên kết chặt chẽ với nhau do cân bằng lực hút và lực đẩy).
Ví dụ: Tinh thể muối ăn.
II. Liên kết cộng hóa trị
1. Một số khái niệm
- Liên kết cộng hóa trị được tạo thành giữa hai nguyên tử bằng một hay nhiều cặp electron dùng chung.
Kiểu liên kết: Liên kết đơn (-), liên kết đôi (=), liên kết ba (º).
- Liên kết cộng hóa trị không phân cực là liên kết trong các phân tử mà cặp electron dùng chung không bị hút lệch về phía nguyên tử nào.
Ví dụ: Liên kết trong phân tử Cl2, O2, N2, … là liên kết cộng hóa trị không phân cực.
- Liên kết cộng hóa trị phân cực liên kết trong phân tử mà cặp electron dùng chung lệch về phía nguyên tử có độ âm điện lớn hơn.
Ví dụ: Liên kết trong phân tử HCl là liên kết cộng hóa trị phân cực, cặp electron dùng chung lệch về phía nguyên tử có độ âm điện lớn hơn (Cl).
- Liên kết cho - nhận là liên kết mà cặp electron chung được đóng góp từ một nguyên tử.
Ví dụ:
2. Độ âm điện và liên kết hóa học
Dựa vào sự khác nhau về độ âm điện giữa các nguyên tử tham gia liên kết, có thể dự đoán được loại liên kết giữa hai nguyên tử đó.
III. Liên kết hydrogen và tương tác van der Waals
1. Khái niệm
- Liên kết hydrogen được hình thành giữa nguyên tử H (đã liên kết với một nguyên tử có độ âm điện lớn) với một nguyên tử khác (có độ âm điện lớn) còn cặp electron hóa trị chưa tham gia liên kết.
Ví dụ:
- Tương tác van der Waals là tương tác tĩnh điện lưỡng cực - lưỡng cực giữa các nguyên tử hay phân tử.
Ví dụ: Ở trạng thái lỏng, giữa các phân tử bromine tồn tại một tương tác yếu là tương tác van der Waals.
2. Ảnh hưởng của liên kết hydrogen và tương tác van der Waals
Liên kết hydrogen và tương tác van der Waals đều làm tăng nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi của các chất.
B. Trắc nghiệm Ôn tập chương 3
Câu 1. Liên kết hóa học được tạo thành giữa hai nguyên tử bằng một hay nhiều cặp electron dùng chung là
A. liên kết ion.
B. liên kết cộng hóa trị.
C. liên kết hydrogen.
D. liên kết kim loại.
Câu 2. Liên kết cộng hóa trị phân cực là liên kết trong các phân tử mà
A. cặp electron dùng chung lệch về phía nguyên tử có độ âm điện lớn hơn.
B. cặp electron dùng chung lệch về phía nguyên tử có độ âm điện nhỏ hơn.
C. cặp electron dùng chung không bị hút lệch về phía nguyên tử nào.
D. cặp electron chung được đóng góp từ một nguyên tử.
Câu 3. Liên kết hydrogen và tương tác van der Waals
A. đều làm tăng nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy.
B. đều làm giảm nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy.
C. đều làm tăng nhiệt độ sôi và làm giảm nhiệt độ nóng chảy.
D. đều làm giảm nhiệt độ sôi và làm tăng nhiệt độ nóng chảy.
Câu 4. Trong các liên kết: liên kết cộng hóa trị không phân cực, liên kết cộng hóa trị phân cực và liên kết ion thì độ phân cực liên kết
A. giảm dần.
B. tăng dần.
C. giống nhau.
D. gần giống nhau.
Câu 5. Liên kết cộng hóa trị không phân cực thường có hiệu độ âm điện (|Dc|) trong khoảng nào sau đây?
A. |Dc| ≥ 1,7.
B. 0,4 ≤ |Dc| < 1,7.
C. 0 ≤ |Dc| < 0,4.
D. |Dc| ≥ 2,8.
Câu 6. Phát biểu nào sau đây là đúng?
A. Liên kết cộng hóa trị phân cực có thể được coi là dạng trung gian giữa liên kết cộng hóa trị không phân cực và liên kết cho - nhận.
B. Liên kết ion có thể được coi là dạng trung gian giữa liên kết cộng hóa trị không phân cực và liên kết cộng hóa trị phân cực.
C. Liên kết cộng hóa trị không phân cực có thể được coi là dạng trung gian giữa liên kết cộng hóa trị phân cực và liên kết ion.
D. Liên kết cộng hóa trị phân cực có thể được coi là dạng trung gian giữa liên kết cộng hóa trị không phân cực và liên kết ion.
Câu 7. Liên kết đơn là liên kết
A. có một cặp electron dùng chung.
B. có hai cặp electron dùng chung.
C. có ba cặp electron dùng chung.
D. có bốn cặp electron dùng chung.
Câu 8. Liên kết ba gồm
A. ba liên kết s.
B. hai liên kết s và một liên kết p.
C. hai liên kết s và hai liên kết p.
D. một liên kết s và hai liên kết p.
Câu 9. Cho các chất sau: N2, HCl, HF, O2, Cl2. Trong các chất trên, có bao nhiêu chất mà liên kết trong phân tử là liên kết cộng hóa trị không phân cực?
A. 1.
B. 2.
C. 3.
D. 4.
Câu 10. Công thức cấu tạo của phân tử N2 là
A. N - N.
B. N=N.
C. N®N.
D. NºN.
Xem thêm tóm tắt lý thuyết Hóa học 10 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Lý thuyết Bài 15: Phản ứng oxi hóa - khử
Lý thuyết Bài 16: Ôn tập chương 4
Lý thuyết Bài 17: Biến thiên enthalpy trong các phản ứng hóa học
Lý thuyết Bài 18: Ôn tập chương 5
Lý thuyết Bài 19: Tốc độ phản ứng
