Trong một khu vực địa lý thì nhiệt độ sẽ khác nhau theo từng thời gian khác nhau tùy theo các yếu tố tác động như khí hậu thay đổi, vị trí địa lý, … Biên độ nhiệt là một đơn vị dùng để tính sự thay đổi của nhiệt độ theo ngày, tháng hay năm, giữa các mùa, … Vậy cách tính biên độ nhiệt là gì? Biên độ nhiệt bao nhiêu là cao? Có những loại biên độ nhiệt phổ biến nào? Mời các bạn tham khảo bài viết dưới đây.
Biên độ nhiệt là gì?
Biên độ nhiệt là một trong những yếu tố khí hậu quan trọng, dùng để đo khoảng chênh lệch giữa nhiệt độ cao nhất và nhiệt độ thấp nhất ở cùng một khu vực địa lý trong một khoảng thời gian nhất định (một ngày, một tháng hay một năm, …)
Cách tính biên độ nhiệt
Như khái niệm ở trên thì chúng ta dễ dàng biết được cách tính biên độ nhiệt như sau:
A = Tmax - Tmin
Với:
- A: biên độ nhiệt trong khoảng thời gian cần tính, đơn vị đo oC
- Tmax: nhiệt độ cao nhất trong khoảng thời gian cần tính, đơn vị đo oC
- Tmin: nhiệt độ thấp nhất trong khoảng thời gian cần tính, đơn vị đo oC
Những nhân tố ảnh hưởng đến biên độ nhiệt
Biên độ nhiệt được tính dựa vào nhiệt độ mà nhiệt độ thì chịu sự tác động từ rất nhiều nhân tố chẳng hạn như điều kiện khí hậu, vị trí địa lý của khu vực, ảnh hưởng của địa hình, thời điểm do đạc, …
Chẳng hạn như:
- Ở các miền khác nhau thì biên độ nhiệt cũng sẽ thay đổi khác nhau vì mỗi miền chịu tác động bởi khí hậu và địa hình khác nhau
- Vùng ven biển phía Bắc có biên độ nhiệt nhỏ nhất là vào tháng 2, 3 với 4 oC (đây là khoảng mùa mưa của miền Bắc sự chênh lệch nhiệt độ lúc này là không đáng kể), với biên độ nhiệt cao nhất là vào tháng 10, 11, với 7 oC
- Vùng Tây Bắc với biên độ nhiệt cao nhất lên đến 15 oC
- Vùng Tây Nguyên có biên độ nhiệt lớn, trong giai đoạn mùa khô biên độ nhiệt cao nhất là 16oC, còn vào mùa mưa thì nằm trong khoảng 7 đến 8oC
Một số loại biên độ nhiệt thường gặp
Chúng ta dễ dàng thấy nhiều nhất là biên độ nhiệt theo ngày, tháng hoặc biên độ nhiệt tuyệt đối
Biên độ nhiệt theo ngày
Biên độ nhiệt theo ngày được tính dựa vào trạng thái thời tiết của ngày hôm đó, nhiệt độ thường đạt mức cao nhất vào lúc 13 giờ (lúc này sau khi mặt đất hấp thụ sức nóng của mặt trời sẽ bắt đầu tỏa ra không khí) và nhiệt độ thấp nhất là vào lúc mặt trời mọc.
Nếu thời tiết hôm đó trời nắng, không có mấy thì biên độ nhiệt sẽ cao, nhưng nếu trời nhiều mây, có mưa thì ngược lại biên độ nhiệt sẽ thấp.
Ở miền Bắc nước ta, biên độ nhiệt cao nhất là vào mùa hè, cuối thu, đầu đông.
Tính toán được biên độ nhiệt trong sẽ rất có lợi với việc trồng trọt cũng như thực hiện các phương pháp bảo quản đối với các loại cây trồng như: khoai tây, khoai lang, cà rốt, …
Biên độ nhiệt trung bình tháng
Là sự chênh lệch nhiệt độ trung bình cao nhất và nhiệt độ trung bình thấp nhất trong một tháng
A (TBT) = Tmax (TBT) - Tmin (TBT)
Với:
- A (TBT): biên độ nhiệt độ trung bình tháng.
- Tmax (TBT): nhiệt độ trung bình cao nhất trong tháng
- Tmax (TBT): nhiệt độ trung bình thấp nhất trong tháng
Cách tính trung bình năm: tương tự với cách tính trung bình tháng thì biên độ nhiệt trung bình năm được tính bằng hiệu giữa nhiệt độ trung bình cao nhất của một tháng trong năm và nhiệt độ trung bình thấp nhất của một tháng trong năm.
Biên độ nhiệt trung bình tháng thay đổi với giá trị cao nhất vào mùa hè và thấp nhất vào mùa đông.
Ở ước ta, ở miền bắc: biên độ nhiệt trung bình tháng Max vào mùa thu và đầu mùa đông
Dựa vào biên độ nhiệt trung bình tháng chúng ta có thể đưa ra loại cây trồng phù hợp với điều kiện nhiệt độ hoặc có những phương án canh tác tưới tiêu hợp lý.
Lời kết
Từ những thông tin trên, chúng ta có thể biết được biên độ nhiệt là gì? Sự khác nhau về biên độ nhiệt giữa các năm, các mùa,… tại các khu vực địa lý khác nhau như giữa lục địa và đại dương, giữa miền núi và đồng bằng, … Qua bài viết trên bạn đã biết cách tính biên độ nhiệt trung bình năm, tháng…
Có thể thấy được rằng, sự thay đổi của biên độ nhiệt ảnh hưởng đến sự sinh sôi và phát triển của các loài sinh vật, từ đó có thể đưa ra được các biện pháp cũng như ứng dụng để phát triển trong nông nghiệp phù hợp.
Có thể bạn quan tâm:
>> Súng đo nhiệt độ | Công dụng của các loại súng đo
>> Nhiệt lượng là gì ? Công thức để tính nhiệt lượng
>> Bộ điều khiển nhiệt độ là gì ? Cách cài đặt và các hãng sản xuất bộ điều khiển
>> PID là gì ? Những điều cần biết về PID
https://cdn.phamkha.edu.vn/wp-content/uploads/2024/10/bien-do-nhiet-nam-lon-nhat-o.jpg