Tết Thanh Minh là gì? Ngày Tết Thanh Minh 2024 vào ngày nào?

Tết Thanh Minh (Tiết thanh minh) là ngày lễ không có ấn định thời gian chính xác trong cả âm và dương lịch. Vào ngày này, người dân sẽ đi đến phần mộ của gia tiên để cúng vái và sửa sang lại cho phần mộ này. Không những đối với văn hóa Trung Hoa mà còn ở cả Việt Nam, ngày này khá quan trọng đối với người dân nên hầu hết mọi người đều gác lại công việc và đi tảo mộ. Vậy Tết thanh minh năm 2024 vào ngày nào? hãy cùng tham khảo nhanh qua bài viết dưới đây. Ngoài ra ngày lễ 30/4 sắp tới, hãy cùng tìm hiểu ngay lịch nghỉ lễ 30/4, 1/5 năm 2024 được nghỉ mấy ngày nhé. Xem thêm: Lịch âm tháng 4 năm 2024: Cập nhật chi tiết nhất

Tết Thanh Minh năm 2024 là ngày nào?

Tết Thanh Minh thường bắt đầu vào ngày 4 đến 5 tháng 4 theo dương lịch và kéo dài trong 15 hoặc 16 ngày.

Tết Thanh Minh năm 2024 sẽ rơi vào thứ năm ngày 04/04/2024 (26/2/2024 Âm lịch) và kết thúc vào khoảng 20-21/04 theo lịch dương.

Vậy làm sao những người làm lịch tính được chính xác Tiết Thanh Minh năm 2024 là vào ngày nào? Để biết chính xác ngày diễn ra, họ cần dựa vào tiết khí hoặc kinh độ mặt Trời so với điểm xuân phân. Cách tính cụ thể như sau: Nếu xét tiết khí thì Tết Thanh Minh sẽ bắt đầu vào tiết Thanh Minh của mùa xuân là 1 trong 24 tiết khí trong năm. Nếu dựa vào kinh độ thì thời điểm bắt đầu Tết Thanh Minh là lúc kinh độ mặt Trời là 15 độ với gốc tọa độ là điểm xuân phân.

Nguồn gốc, ý nghĩa Tết Thanh Minh

Trước khi biết những việc cần làm trong Tết Thanh Minh năm 2024, bạn cần hiểu rõ về nguồn gốc của ngày Tết này. “Thanh” được hiểu theo nghĩa là trong lành, sạch sẽ và thoáng mát, còn “minh” nghĩa là sáng sủa hay thông tuệ. Tổng hợp lại, nghĩa của từ “Thanh Minh” là sự trong lành và tươi sáng của thời tiết. Dựa theo nhiều nghiên cứu, các chuyên gia văn hóa đã cho biết Tết Thanh Minh là ngày đầu tiên của tiết thanh minh. Đây là thời điểm chuyển giao từ đông chí qua lập xuân. Nói dễ hiểu là từ thời điểm lạnh giá của mùa đông sang ấm áp, trong lành, thoải mái của mùa xuân. Về ý nghĩa, tại Việt Nam thì ngày Tiết Thanh Minh là ngày mà người dân thường xuyên đi tảo mộ. Đây là ngày mà con cháu quét dọn phần mộ của tổ tiên để thể hiện lòng biết ơn. Dành lòng thành kính bởi được tổ tiên ban phước trong thời gian qua. Đồng thời đây cũng là dịp để khấn xin tổ tiên tiếp tục phù hộ cho gia đình trong tương lai sắp tới. Sau khi tảo mộ, cả gia đình sẽ tụ họp lại quây quần bên mâm cơm ấm cúng. Đây là một hoạt động để thể hiện tinh thần nhớ về cội nguồn của người dân Việt. Đồng thời cũng là bài học giáo dục cho thế hệ con cháu phải luôn biết ơn, thù phụng và không bao giờ quên ơn tổ tiên.

Phong tục của ngày Tết Thanh Minh

Hầu như chỉ người gốc Hoa ở các nước Đông Á và Đông Nam Á mới hưởng ứng ngày này. Theo phong tục, người dân sẽ có hai hoạt động chủ yếu là đi tảo mộ và làm lễ cúng bái tổ tiên. Cụ thể từng hoạt động sẽ phải làm trong ngày Tết Thanh Minh năm 2024 là:

Đi tảo mộ

“Tảo mộ” là từ hán việt của từ “quét mộ”. Vào Tết Thanh Minh, người dân sẽ đến thăm mộ của tổ tiên để quét dọn và tân trang lại mộ. Với một số người được thiêu sau khi mất thì con cháu sẽ đến chùa hoặc nơi lưu giữ tro cốt để bái lạy.

Cúng

Người dân sẽ dâng hương quả lên để cúng trong Tết Thanh Minh. Sau khi hương đã tàn, họ sẽ đốt tiền giả với quan niệm chúng sẽ được gửi đến gia tiên dưới suối vàng. Ngoài ra, người dân có thể cầm quả lựu hoặc cành liễu trong quá trình cúng bởi vì những món này đại diện cho sự thanh khiết. Họ cũng có thể cắm những cành liễu đã cúng vào nhà để cầu bình an, lấy lộc Tết Thanh Minh.

Cách sắm lễ ngày Tết Thanh Minh

Nếu đúng theo văn hóa của người Trung Hoa thì cần cúng bánh thanh đoàn tử và bánh cuộn thừng. Thanh đoàn tử là một loại bánh màu xanh được làm từ gạo nếp và cỏ tương mạch thảo thường thấy ở Giang Nam. Còn bánh cuộn thừng có thể làm từ bột mì, bột gạo tùy vùng miền rồi đem đi chiên lên. Hai loại bánh này sau khi cúng xong sẽ được hạ xuống và cả gia đình cùng chia nhau ăn.

Ngoài hai loại bánh trên, các vật phẩm cúng khác của các nước có sự tương đồng với nhau. Cụ thể, trong Tết Thanh Minh 2024, bạn có thể chuẩn bị mâm lễ cúng gồm những món sau: Thịt gà Rượu Giò chả Xôi Trầu cau Trái cây Bên cạnh thức ăn, bạn còn cần chuẩn bị vàng mã để đốt cúng. Nếu không biết soạn vàng mã thì bạn có thể tìm tiệm tạp hóa hoặc hàng mã. Sau đó bảo người bán rằng bạn muốn mua vàng mã cúng Tết Thanh Minh là được. Bạn cũng có thể sắm vật dụng khác như áo quần, vàng, xe hơi, điện thoại để đốt kèm theo.

Lưu ý để tránh xui xẻo vào Tết Thanh Minh năm 2024

Mộ phần tổ tiên là một trong những nơi đặc biệt linh thiêng. Vì vậy, theo quan niệm dân gian, bất kể hành động nào mạo phạm tổ tiên đều khiến gia đình gặp nhiều xui xẻo. Do đó, bạn nên lưu ý những điều sau để tránh gặp xui xẻo sau khi đi tảo mộ: Tuyệt đối không được ăn thực phẩm cúng trước khi đem đi cúng. Không được giẫm đạp lên đồ cúng. Rửa sạch đồ cúng và để khô ráo trước khi đem cúng. Không nên chụp ảnh, đặc biệt là chụp ở gần bia mộ. Không nên bàn tán về tên hoặc nhân dạng của người trong di ảnh. Không nên để trẻ con phá phách ở gần hoặc ngay bia mộ. Dọn dẹp bằng khăn sạch, chổi sạch, đặc biệt chỉ được dùng khăn sạch để lau di ảnh. Không nói chuyện lớn tiếng trong quá trình tảo mộ.

Bài văn khấn ông bà ngày Tết Thanh Minh

Khi cúng lễ vật, một người đại diện gia đình cần phải đọc văn khấn ngay trước hoặc ngay sau khi thắp nhang. Nếu chưa biết cách khấn thì hãy dùng bài khấn tết thanh minh 2024 sau: Nam mô a di đà phật. Nam mô a di đà phật. Nam mô a di đà phật. Con lạy chín phương Trời, mười phương Phật. Con kính lạy hương linh tổ tiên trên trời. Hôm nay là ngày 4 tháng 4 năm 2024, dương ngày 26 tháng 2 năm Quý Mão âm lịch. Con [tên người đọc lời khấn], ở[địa chỉ người khấn]. Nhân tiết Thanh Minh 2024, con và gia đình đến bái phỏng mộ phần tổ tiên. Trước tiên, con xin cảm ơn công ơn tổ tiên đã gây dựng cơ nghiệp của nhà họ [họ của người khấn], phù hộ con cháu bình an và làm ăn phát tài trong thời gian qua. Để tỏ lòng thành, hôm nay, con và gia đình có chuẩn bị mâm lễ nhỏ dâng lên chư vị tổ tiên. Chúng con cũng xin sửa sang lại mộ phần tổ tiên thêm thanh sạch vững chắc. Mong chư vị tổ tiên phù hộ đồ trì giúp gia đình con có sức khỏe dồi dào, làm ăn tấn tới, trẻ thì học rộng tài cao, già thì bách niên giai lão. Chúng con cũng nguyện tích đức làm thiện, giúp đỡ mọi người để làm phúc do dòng họ và lớp trẻ đi sau. Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám. Nam mô a di đà phật. Nam mô a di đà phật. Nam mô a di đà phật.

Tết Thanh Minh Việt Nam khác gì Trung Quốc?

Tết Thanh Minh đối với đại đa số người Việt Nam không giống đối với người Trung Quốc. Có nhiều sự khác nhau trong ngày lễ này ở cả hai nước. Sau đây là so sánh sự khác biệt của ngày lễ này trong văn hóa của hai quốc gia.

Định nghĩa

Tết Thanh Minh 2024 theo cách hiểu của người Việt và người Trung Quốc khá khác nhau. Nhiều người Việt Nam khi nói đến ngày Tết Thanh Minh thường chỉ nghĩ đến ngày tảo mộ ông bà tổ tiên. Theo đó, ngày tảo mộ này thường diễn ra vào độ cuối tháng chạp và trước 30 Tết. Trước đây ngoài việc tảo mộ thì còn có tổ chức hội nhưng về sau này thì không còn nữa. Còn đối với người Hoa ở Việt Nam thì khái niệm Tết Thanh Minh được hiểu giống với người Trung. Ngoài ra, một số ít người Khơ-me, Chăm cũng biết và hưởng ứng ngày lễ này.

Hoạt động

Tết thanh minh 2024 của người Hoa ở Việt Nam không được tổ chức lớn và long trọng như ở Trung Quốc. Các buổi cúng bái thường diễn ra nhỏ lẻ với quy mô hộ gia đình thay vì dòng họ. Không những vậy, ngoài ra thì cũng không có các hoạt động nào khác diễn ra. Còn ở Trung Quốc thì Tết Thanh Minh được công nhận là quốc lễ nên có nhiều hoạt động. Khi Tết đến, các hoạt động cúng và quét mộ sẽ đồng loạt được người dân thực hiện. Không những vậy, họ còn tổ chức rất nhiều hoạt động phổ biến như: Chọi gà Hái trà Kéo co Thả diều Ca hát, nhảy múa Đặc biệt, trong Tiết Thanh Minh, các đôi nam nữ sẽ bắt đầu cặp kê và tán tỉnh nhau. Bên cạnh đó, tại mỗi địa phương khác nhau lại diễn ra các hoạt động khác nhau. Một số nơi còn tổ chức đóng kinh kịch hoặc làm lễ quy mô lớn.

Món ăn

Đối với người dân Trung Quốc, các món ăn trong ngày Tết này khá đa dạng. Không chỉ có các loại bánh đặc trưng mà còn có xôi, chè, mật ong, bơ,... Tuy nhiên, trong Tết Thanh Minh ở Việt Nam, phần lớn gia đình đều không chuẩn bị các món trên. Thay vào đó, người dân Việt Nam thường chuẩn bị vào các dịp lễ khác. Thông thường sẽ có xôi gấc, xôi đậu, trái cây, gà luộc, một món canh. Ngoài ra tùy vào mỗi nơi mà sẽ có thêm những món ăn đặc trưng theo vùng miền. Trong ngày này, bạn có thể thử nấu những món ăn mới để ăn cùng với cả gia đình.

Sforum đã giải đáp thắc mắc Tết Thanh Minh năm 2024 là vào ngày nào cùng những thông tin liên quan. Đây là một ngày lễ lớn đối với người Hoa nhưng lại khá mờ nhạt trong văn hóa của người Việt. Nếu bạn muốn biết thêm nhiều thông tin về tiết thanh minh hay ngày lễ ở Việt Nam hãy tìm đọc các bài viết khác của Sforum nhé.