1. Soạn bài Việt Bắc: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

1.1. Tác giả Tố Hữu

Tố Hữu sinh vào năm 1920 và mất vào năm 2002 có tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành. Ông sinh ra tại làng Phù Lai, nay thuộc xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Cha ông là một nhà Nho nghèo và mẹ ông cũng là con nhà Nho nên cả hai đều tr...

1.2. Tìm hiểu về tác phẩm Việt Bắc

a. Hoàn cảnh sáng tác Việt Bắc

Tháng 10 năm 1954, những người kháng chiến từ căn cứ miền núi trở về đồng bằng. Trung ương Đảng quyết định rời chiến khu Việt Bắc về thủ đô. Nhân sự kiện lịch sử này, Tố Hữu đã sáng tác bài thơ Việt Bắc.

b. Kết cấu

Hướng theo lối đối đáp và giao duyên trong ca dao dân tộc của ca.

c. Bố cục Việt Bắc: 3 phần

Phần 1: 8 câu đầu: cảm xúc cuộc chia tay.Phần 2: tiếp đến câu 20: lời người Việt Bắc.Phần 3: còn lại: lời người cách mạng.d. Chủ đềCa ngợi cuộc sống và con người kháng chiến thể hiện tình cảm thủy chung của người cách mạng đối với nhân dân Việt Bắc.

2. Soạn bài Việt Bắc: Phần đọc - hiểu văn bản

2.1. Khung cảnh chia tay và tâm trạng của con người

Bốn câu đầu: lời của người ở lạiCảnh chia tay giữa người ở và người về.Cách xưng hô ‘mình - ta” : thân mật gần gũi như trong ca dao.Cách nói ám chỉ và cấu trúc tu từ được lặp lại hai lần như để gợi nhiều kỉ niệm. Hai câu đề liên quan đến nỗi nhớ, một h...

2.2. Lời người Việt Bắc

Nhịp thơ 2/4 ở những câu lục, nhịp thơ 4/4 ở những câu bát cùng phép lặp các cấu trúc cú pháp, điệp từ đã tạo nên được sự đối xứng khiến cho bao nhiêu kỉ niệm không còn thấy rời rạc mà đã trở nên ngân nga và da diếtHình ảnh:Mưa nguồn, suối lũ, mây mù ...

2.3. Lời của người Cách Mạng

- Nhớ cảnh và người Việt Bắc:+ Người cách mạng khẳng định nỗi nhớ Việt Bắc. Lời nhắn nhủ khẳng định lòng thủy chung trước sau như một.- Thiên nhiên:Vẻ đẹp đa dạng của không gian và thời gian+ Ánh trăng buổi tối+ Ánh sáng ban chiều+ Những bản làng mờ tro...

3. Soạn bài Việt Bắc - trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa

3.1. Câu 1 (Trang 99 SGK Ngữ Văn 12 tập 1): Nêu những nét lớn trong cuộc đời Tố Hữu.

Hướng dẫn giải:Tố Hữu tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành (1920 - 2002), quê ở Thừa Thiên Huế, lớn lên trong một gia đình có truyền thống Nho học và say mê văn chương. Quê hương và gia đình đã có ảnh hưởng lớn đến hồn thơ Tố Hữu.Tố Hữu nhận thức cách m...

3.2. Câu 2 (Trang 114 SGK Ngữ Văn 12 tập 1): Những chặng đường thơ Tố Hữu gắn bó như thế nào với những chặng đường cách mạng của bản thân nhà thơ, với những giai đoạn phát triển của cách mạng Việt Nam?

Hướng dẫn giải:Đối với Tố Hữu, chặng đường hoạt động cách mạng và chặng đường thơ ca của ông có một sự thống nhất, không thể tách rời. Mỗi bài thơ của ông phản ánh một chặng đường cách mạng.1. Tập thơ “Từ ấy” (1937 - 1946): là một chặng đường khởi đầu t...

3.3. Câu 1 (Trang 114 SGK Ngữ Văn 12 tập 1): Nêu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ. Phân tích sắc thái tâm trạng, lối đối đáp của nhân vật trữ tình trong đoạn trích.

Hướng dẫn giảia. Hoàn cảnh sáng tácCuối năm 1954, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta đã thành công rực rỡ. Sau 9 năm kháng chiến trường kỳ gian khổ, Trung ương Đảng và Chính phủ đã rời Chiến khu Việt Bắc về Thủ đô Hà Nội. Tố Hữu viết bài thơ Việt Bắc để ghi lại tình cảm gắn bó, gắn bó giữa nhân dân Việt Bắc với bộ đội, chiến sĩ cách mạng.b. Sắc thái tâm trạng của bài thơTâm trạng bồn chồn, khắc khoải của nhân vật trữ tình trong giờ phút chia tay vỡ òa.c. Lối đối đáp: Hai nhân vật đều xưng - gọi là "mình" và "ta"

3.4. Câu 2 (Trang 114 SGK Ngữ Văn 12 tập 1): Qua hồi tưởng của chủ thể trữ tình, vẻ đẹp của cảnh và người Việt Bắc hiện lên như thế nào?

Hướng dẫn giảia. Qua dòng hồi tưởng, vẻ đẹp của Việt Bắc hiện lên gần gũi, nên thơ:- Vẻ đẹp trải dài theo thời gian, không gian khác nhau: sương sớm, nắng chiều, trăng khuya.Bức tranh tứ bình của Việt Bắc : (mùa xuân: mơ nở trắng rừng/ mùa đông: hoa chu...

3.5. Câu 3 (Trang 114 SGK Ngữ Văn 12 tập 1): Khung cảnh hùng tráng của Việt Bắc trong chiến đấu; vai trò của Việt Bắc trong cách mạng và kháng chiến đã được Tố Hữu khắc họa ra sao?

Hướng dẫn giảiKhung cảnh Việt Bắc trong chiến đấu và vai trò của Việt Bắc trong cách mạng và kháng chiến được khắc họa sinh động mang âm hưởng của khúc tráng ca+ Cả dân tộc đồng lòng chống kẻ thù: miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai+ Dù trải qua nhiều thiếu thốn, khó khăn nhưng vẫn đầy lạc quan, sôi nổi: gian nan đời vẫn ca vang núi đèo- Không khí chuẩn bị cho chiến dịch khẩn trương, sôi nổi, thể hiện sức mạnh tổng hợpChiến thắng khẳng định sức mạnh và bản lĩnh kiên cường quyết thắng của dân tộc.- Nhấn mạnh vai trò, tầm quan trọng của Việt Bắc trong cách mạng và kháng chiến: Việt Bắc là quê hương của cách mạng, đầu não của cuộc kháng chiến, nơi đặt niềm tin tưởng và hy vọng của con người Việt Nam.

3.6. Câu 4 (Trang 114 SGK Ngữ Văn 12 tập 1): Nhận xét về hình thức nghệ thuật đậm đà tính dân tộc của bài thơ và đoạn thơ.

Hướng dẫn giảiNghệ thuật đậm đà tính dân tộc của bài thơ - Sử dụng thể thơ lục bát- thể thơ dân tộc tính chất thơ nhẹ nhàng, sâu lắng, dễ đi vào lòng người - Hình ảnh đầy thân thương, gần gũi đối với đời sống của người dân: nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn, nhớ người mẹ nắng cháy lưng - Ngôn ngữ dân tộc: tiêu biểu nhất đó là cặp đại từ xưng hô “mình- ta” đầy sáng tạo trong thơ - Nhịp điệu, nhạc điệu dân tộc: có khi nhẹ nhàng, thơ mộng, khi thì đằm thắm, ân tình, có lúc lại mạnh mẽ, hùng tráng

4. Soạn bài Việt Bắc: Phần luyện tập

4.1. Câu 1 (Trang 100 SGK Ngữ Văn 12 tập 1): Chọn một bài thơ của Tố Hữu mà anh (chị) yêu thích nhất. Phân tích cả bài hoặc một đoạn trong bài thơ đó.

Hướng dẫn giải:1. Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn thơ.2. Thân bài:Nội dung: Phân tích hình ảnh, cảm xúc của từng câu, từng khổ trong đoạn. Khái quát ý chính của đoạn. So sánh, mở rộng để thấy mới, cái riêng của bài thơ và của tác giả.Nghệ thu...

4.2. Câu 2 (Trang 100 SGK Ngữ Văn 12 tập 1): Xuân Diệu viết: “Tố Hữu đã đưa thơ chính trị lên đến trình độ là thơ rất đỗi trữ tình” (Tố Hữu với chúng tôi, Tlđd). Anh (chị) hiểu nhận xét đó như thế nào?

Hướng dẫn giải:Nhà thơ Xuân Diệu nhận xét về thơ Tố Hữu: “Tố Hữu đã đưa thơ chính trị lên ngang tầm thơ trữ tình”. Nói cách khác, theo Xuân Diệu, thơ Tố Hữu là thơ trữ tình chính trị. Điều đó cũng dễ hiểu bởi Tố Hữu là nhà thơ, chiến sĩ. Ông làm thơ v...