Khám phá du lịch Kiên Giang

Kiên Giang là một tỉnh nổi tiếng ở Miền Tây có ngành du lịch vô cùng phát triển. Đây là một mảnh đất với vô vàn những cảnh đẹp thiên nhiên ấn tượng từ đồng bằng, rừng nguyên sinh, biển đảo, sông ngòi đến biên giới,… mà bất cứ du khách nào cũng muốn được một lần đặt chân đến.

Kiên Giang là một tỉnh nổi tiếng ở Miền Tây Nam Bộ có ngành du lịch vô cùng phát triển. Đây là một mảnh đất xinh đẹp với vô vàn những cảnh đẹp thiên nhiên ấn tượng từ đồng bằng, rừng nguyên sinh, biển đảo, sông ngòi đến biên giới,… mà bất cứ du khách nào cũng muốn được một lần đặt chân đến. Dưới đây là bài viết tổng hợp những thông tin du lịch ở Kiên Giang cần thiết mà bạn có thể sẽ cần đến trong chuyến du lịch Kiên Giang sắp tới.

Du lịch Kiên Giang

GIỚI THIỆU CHUNG VỀ KIÊN GIANG

Kiên giang là tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, đường bờ biển dài trên 200 km; phía Đông và Đông Nam giáp tỉnh An Giang; thành phố Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang; phía Tây giáp Vịnh Thái Lan; phía Nam giáp tỉnh Cà Mau và Bạc Liêu; phía Bắc giáp Vương quốc Campuchia.

Vùng đất Kiên Giang thuộc trấn Hà Tiên cũ được khai phá vào thế kỷ 17 do Tổng trấn Mạc Cửu. Đầu thế kỷ 18, chúa Nguyễn thuần phục Mạc Cửu. Hà Tiên là một trong sáu tỉnh Nam Kỳ vào thời vua Minh Mạng. Sau năm 1975, tỉnh Kiên Giang được thành lập cho đến ngày nay.

Kiên Giang là tỉnh có diện tích lớn nhất vùng Tây Nam Bộ, có tiềm năng lớn cho phát triển kinh tế - xã hội tổng hợp, có vị trí và điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển kinh tế biển, đảo và giao lưu với các nước trong khu vực và quốc tế với các ngành mũi nhọn như du lịch, thương mại, thủy sản, dịch vụ công ngiệp,…

Kiên Giang sở hữu tổng 143 hòn đảo, trong đó có 43 hòn đảo có dân cư sinh sống; nhiều cửa sông, kênh rạch đổ ra biển, là nguồn thức ăn tự nhiên cho các loài hải sản, là ngư trường khai thác trọng điểm của cả nước.

Du lịch biển đảo Kiên Giang

Kiên Giang nằm cách trung tâm thành phố Hồ Chí Minh khoảng 245 km, hệ thống giao thông thuận tiện và không ngừng được nâng cấp hoàn chỉnh. Kiên Giang có 2 sân bay lớn là Sân bay Quốc tế Phú Quốc và Sân bay Rạch Giá, rất thuận lợi về việc lưu thông trong tỉnh và trong nước.

Kiên Giang là mảnh đất “vàng” với nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng như đảo Phú Quốc, quần đảo Nam Du, quần đảo Bà Lụa, Hà Tiên, rừng U Minh Thượng,… và rất nhiều di tích văn hoá lịch sử lâu đời, thuận lợi để phát triển du lịch.

DU LỊCH KIÊN GIANG VÀO THỜI ĐIỂM NÀO THÍCH HỢP?

Kiên Giang cũng như các tỉnh miền Tây Nam Bộ, có nền khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm quanh năm, thời tiết chia thành 2 mùa là mùa mưa và mùa khô. Tùy theo sở thích và mục đích của chuyến du lịch mà lựa chọn thời điểm du lịch Kiên Giang sao cho phù hợp nhất.

Mùa khô - từ tháng 3 đến tháng 9 : Thời tiết Kiên Giang thời điểm này vô cùng đẹp, rất phù hợp cho những hoạt động du lịch biển như tắm biển, lặn ngắm san hô, thuận tiện di chuyển tham quan, vui chơi tại những điểm du lịch nổi tiếng. Thời tiết lúc này ổn định, nắng đẹp, không mưa bão, bạn sẽ có được rất nhiều bức ảnh "sống ảo" để đời tại Kiên Giang đấy.

Lưu ý: Thời gian này là mùa cao điểm du lịch ở Kiên Giang, nên nếu đi tự túc, bạn nên đặt trước vé máy bay, phòng khách sạn, nếu không giá dịch vụ sẽ tăng rất cao.

Mùa mưa - từ tháng 10 đến tháng 2: Nếu đến Kiên Giang vào mùa mưa, sẽ ít khách du lịch hơn, bạn sẽ không gặp quá nhiều "sự bon chen", đông đúc ở các điểm du lịch. Vào thời điểm này, các mặt hàng dịch vụ hay ăn uống cũng rẻ hơn nhiều so với mùa cao điểm.

PHƯƠNG TIỆN GIAO THÔNG

Kiên Giang có 2 cảng hàng không Phú Quốc và Rạch Giá, có hệ thống giao thông đường bộ và đường thủy thuận tiện. Du khách đến Kiên Giang, tùy theo địa điểm có thể sử dụng phương tiện giao thông hàng không hoặc đường bộ. Để thamm quan các hòn đảo tại Kiên Giang, du khách phải thuê thuyền của các doanh nghiệp du lịch địa phương.

ĐỊA DANH DU LỊCH NỔI TIẾNG Ở KIÊN GIANG

Đảo ngọc Phú Quốc

Nhắc tới Kiên Giang, người ta sẽ nghĩ ngay tới Phú Quốc, đây là khu du lịch Kiên Giang nổi tiếng thu hút rất nhiều khách du lịch trong và ngoài nước. Đây là hòn đảo lớn nhất cả nước với những bãi tắm hoang sơ, rừng nguyên sinh và những di tích lịch sử quý giá. Phú Quốc được thiên nhiên nhiên ban tặng cảnh sắc tươi đẹp, khí hậu trong lành mát mẻ, nước biển xanh trong và những bờ cát trắng trải dài. Không chỉ thế, hòn Phú Quốc còn là thiên đường với vô vàn hải sản tươi ngon và những khách sạn, resort nghỉ dưỡng đẳng cấp, sang chảnh.Hòn đảo Phú Quốc có nhiều bãi biển đẹp trải dài từ phía Bắc đến Nam mà bạn nên khám phá như hòn Móng tay, hòn Đồi Mồi, bãi Sao, bãi Dài, bãi Rạch Vẹm, bãi Khem,…Nơi đây có rất nhiều hoạt động giải trí cho du khách như câu cá, lặn ngắm san hô, câu mực biển,…

Hoàng hôn biển Phú Quốc

Hà Tiên

Hà Tiên từ lâu đã nổi tiếng là một trong những điểm đến tuyệt vời ở Kiên Giang với vô số cảnh đẹp. Đến với Hà Tiên, du khách sẽ được tận hưởng trọn vẹn cảnh đẹp và vui choie, tắm biển tại bãi biển Mũi Nai, được khám phá núi đá dựng, núi Bình San, Thạch Động hay đầm Đông Hồ, chùa Tam Bảo... Ngoài ra, chợ đêm Hà Tiên cũng là một điểm đến tuyệt vời cho bạn và thưởng thức các loại đặc sản ngon rẻ nơi đây như xôi Hà Tiên, bún kèn, hủ tiếu hấp,...

Du lịch Hà tiên

Quần đảo Nam Du

Quần đảo Nam Du ở phía Đông Nam tỉnh Kiên Giang, là một trong những thắng cảnh đẹp nhất ở Kiên Giang với vẻ đẹp yên bình và thơ mộng tựa tranh vẽ khiến bao người mê mẩn. Đây là điểm đến ở Kiên Giang rất tuyệt vời cho những ai yêu thích khám phá thiên nhiên hoang sơ và muốn tìm đến chốn thanh bình.

Đẹp nhất ở Nam Du có lẽ phải kể đến bãi Mến và bãu Đất Đỏ ở Hòn Lớn, với những hàng dừa cong đổ xuống bãi cát trắng, nước biển trong soi rõ tận đáy, cảnh đẹp thiên nhiên vô cùng tuyệt vời.

Đảo Nam Du

Đến với đảo Nam Du, bạn có cơ hội được hòa mình vào làn nước biển trong xanh kéo dài bất tận, không gian tĩnh lặng, trải nghiệm lặn biển ngắm san hô, tìm hiểu về nghề nuôi cá lồng vè của những người ngư dân nơi đây, bạn sẽ thấy rất nhiều điều kỳ thú ở hòn đảo này

Hòn Tre

Hòn Tre là tên một hòn đảo nhỏ gần Rạch Giá, là một khu du lịch hấp dẫn ở Kiên Giang. Mặc dù nước biển ở Hòn Tre không được bằng các hòn đảo khác nhưng nơi đây lại được ban tặng cho phong cảnh thiên nhiên hoang sơ, nhiều bãi đá dựng níu chân du khách tới.

Đảo Hòn Tre Kiên Giang

Các bãi tắm ở đây rất sạch sẽ, hoang sơ, trái cây ở đây tươi ngon hơn so với đất liền. Ở các khu vui chơi trên đảo Hòn Tre như bãi Dứa, bãi Chén, động Dừa có thể tổ chức tiệc ăn uống BBQ rất thú vị.

Quần đảo Bà Lụa

Quần đảo Bà Lụa là một khu du lịch Kiên Giang, sở hữ nhiều hòn đảo lớn nhỏ, được du khách mê mẩn bởi nét mộc mạc, dung dị và lý thú.

Ba Hòn Đầm - quần đảo Bà Lụa

Đến quần đảo Bà Lụa, bạn sẽ được tự mình trải nghiệm cuộc sống chân chất hàng ngày của những người dân chài lưới như là mò cua, bắt ốc, đánh cá, bắt hàu,... ở ngay trên các bãi biển. Nơi đây cũng là điểm ngắm bình minh và hoàng hôn cực kì ấn tượng với du khách.

Rừng quốc gia U Minh Thượng

Rừng quốc gia U Minh Thượng cách thành phố Rạch Giá khoảng 65km, là một trong những nơi bảo tồn động thực vật quý hiếm lớn nhất cả miền Tây nói chung.

rừng quốc gia U Minh Thượng

Đến với U Minh Thượng, du khách sẽ ngỡ ngàng với khu rừng tràm ngập mặn đến 3000 ha, không khí vô cùng yên bình đặc trưng của sông nước Miền Tây. Bạn hãy ngồi trên chiếc xuồng nhỏ, len lỏi giữa những con rạch nhỏ, qua các cánh rừng tràm,ngắm nhìn các loài cây độc đáo và chiêm ngưỡng các loài động vật quý hiếm. Sau đó đừng quên thưởng thức những món ăn đặc sản miền Tây như gỏi cá, cá lóc nướng,…

Hòn Sơn

Hòn Sơn là điểm du lịch phượt cực “hot” ở Kiên Giang, đây là một hòn đảo nhỏ, hoang sơ nằm giữa quần đảo Nam Du và Hòn Tre. Hòn Sơn cách thành phố Rạch Giá, Kiên Giang khoảng 2 giờ đồng hồ di chuyển bằng tàu cao tốc.

Với đường bờ biển dài uốn lượn quanh co, Hòn Sơn chia ra nhiều bãi biển nhỏ xinh đẹp như Bãi Bàng, Bãi Giếng, Bãi Thiên Tuế, Bãi Nhà, Bãi Bấc, … tất cả đều hoang sơ.

Bãi Bàng được đánh giá là bãi biển xinh đẹp nhất ở Hòn Sơn, bởi triền cát trắng mịn, làn nước biển trong xanh và khung cảnh thơ mộng. Nơi đây du khách còn có thể tham gia vào những hoạt động vui chơi thú vị như câu cá, lặn ngắm san hô…

Du lịch Hòn Sơn

Hòn Sơn còn níu chân người lữ khách bởi vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng. Hòn Sơn có 7 ngọn núi, trong đó nổi bật nhất là đỉnh Ma Thiên Lãnh với độ cao 450m với góc nhìn ra biển rộng. Chinh phục Ma Thiên Lãnh là một trải nghiêm cực hấp dẫn để du khách khám phá một bức tranh thiên nhiên núi rừng đẹp đẽ.

Ngoài ra, ở Hòn Sơn du khách có thể tham quan các di tích lịch sử nổi tiếng như đình Thần Lại Sơn, Miễu Bà Cố Chủ, Chùa Hải Sơn, chùa Phổ Tinh,…

Hòn Nghệ

Hòn Nghệ là một đảo nhỏ có hình bầu dục độc đáo, được hình thành chủ yếu trên nền đá sa thạch và đá vôi. Hòn Nghệ thu hút người lữ khách bởi cảnh vật hoang sơ, sự thanh bình và bầu không khí trong lành yên ả.

Du lịch Hòn Nghệ

Đến đây, du khách sẽ được thỏa thích tắm biển, câu hải sản, tham quan tìm hiểu về cách nuôi cá bằng lồng bè, dạo thuyền quanh các hòn đảo và thưởng thức hải sản tươi ngon.Nếu những ai ưu thích mạo hiểm, muốn chinh phục độ cao thì đừng quên trải nghiệm leo Núi Lẩu Chuông để khám phá những hang động kì bí và ngắm nhìn thiên nhiên biển trời kỳ vĩ. Chợ nổi Vĩnh Thuận

Chợ nổi là một trong những nét đẹp văn hóa của Miền Tây Nam Bộ. Chợ nổi Vĩnh Thuận hay còn gọi là chợ nổi Miệt Thứ nổi tiếng của tỉnh Kiên Giang. Chợ nổi này họp chợ từ lúc 2-3h sáng đến chiều thì tan. Đây là nơi giao lưu, buôn bán hàng hóa, chủ yếu là nông sản, hoa quả tươi ngon.

Chợ nổi Vĩnh Thuận

Bồng bềnh trên chiếc ghe, du khách ghé qua các ghe hàng thưởng thức những trái dừa xanh tươi, tận hưởng không khí nhộn nhịp, tấp nập đặc trưng của miền sông nước, sẽ là một trải nghiệm vô cùng đáng nhớ.

Quần đảo Hải Tặc

Với 16 hòn đảo lớn nhỏ, quần đảo Hải Tặc từ âu đã thu hút du khách bốn phương với vẻ đẹp hoang sơ. Đến quần đảo Hải Tặc, du khách có thể dạo chơi hòa mình vào thiên nhiên hoang dã, đắm mình trong làn nước biển trong suốt, hoặc theo ngư dân đi săn bắt cá và thưởng thức tại chỗ.

Đảo Hải Tặc

KHÁCH SẠN VÀ RESORT TẠI KIÊN GIANG?

Tại Kiên Giang có rất nhiều khách sạn và resort tập trung tại ba khu vực: Phú Quốc, Hà Tiên và thành phố Kiên Giang. Bài viết này Etrip4u xin giới thiệu với bạn một số khách sạn tại thành phố Kiên Giang.

Khách sạn Palace Kiên Giang

Khách sạn nằm ngay trung tâm của khu 16 ha của thành phố, vị trí thuận lợi và lý tưởng để du khách có thể thỏa sức ngắm nhìn trọn vẹn cảnh đẹp thiên nhiên của đầm Đông Hồ, núi Tô Châu, Thạch Động, lăng Mạc Cửu,…

Khách sạn Palace có đa dạng các phòng với đầy đủ tiện nghi cao cấp, đội ngũ nhân viên cũng rất tận tình, chu đáo và chuyên nghiệp.

Khách sạn Cali Kiên Giang

Khách sạn Cali là khách sạn nổi tiếng ở Kiên Giang, được xây dựng theo phong cách kiến trúc châu Âu trang nhã và hiện đại. Mỗi phòng cũng đều có cửa sổ lớn hướng ra ngoài để du khách có thể ngắm nhìn cảnh đẹp thiên nhiên.

Khách sạn Sea Light Kiên Giang

Khách sạn có vị trí cực kỳ thuận lợi để du khách có thể dễ dàng di chuyển đi khám phá các điểm du lịch ở thành phố.

Khách sạn có đến gần 100 phòng đa dạng từ cao cấp đến tiêu chuẩn cho du khách lựa chọn. Các phòng cũng được trang bị những tiện nghi hiện đại nhất Khách sạn cao tầng có thể dễ dàng ngắm nhìn và cảm nhận vẻ đẹp của thành phố nên thơ.

Khách sạn Henry Kiên Giang

Khách sạn 2 sao này có các phòng nghỉ thoáng mát, rộng rãi, có ban công hướng biển và hướng thành phố với đầy đủ tiện nghi và các thiết bị cao cấp. Khách sạn rất gần với bờ biển và các khu vui chơi, địa điểm du lịch, thuận lợi cho du khách có thể di chuyển.

Khách sạn River Kiên Giang

Đây là một khách sạn 3 sao nổi tiếng ở Kiên Giang với quy mô lớn, được thiết kế và lấy ý tưởng từ một chiếc du thuyền lộng lẫy trên dòng sông Giang Thành thơ mộng. Các phòng của khách sạn đều có tầm nhìn hướng biển, núi hay toàn thành phố.

Đối với du khách muốn chọn chỗ ở với tiêu chí giá cả mềm, phòng ở sạch sẽ và không gian gần gũi thiên nhiên, thì có thể tham khảo 3 homestay dưới đây nhé!

Peace House

Peace House là một homestay đẹp và không gian yên tĩnh bậc nhất ở Phú Quốc. Các phòng ngủ bên trong Peace House sở hữu phong cách thiết kế cổ điển với nội thất được làm chủ yếu bằng gỗ và gạch đỏ. Giá thuê phòng ở Peace House cũng rất rẻ, chỉ từ: 420.000 đồng/ phòng và 1.700.000đ đồng khi thuê nguyên căn.

Thảo Thường Camp

Thảo Thường Camp là một Homestay đẹp luôn nằm trong Top 10 Homestay đẹp nhất ở Kiên Giang. Thảo Thường Camp gồm có những căn phòng mini được tô đủ màu sắc rực rỡ như cầu vồng, phòng nào cũng đầy đủ tiện nghi và có cửa hướng ra biển. Ở đây, du khách còn được tận hưởng không gian biển cả mát mẻ tuyệt vời khi vừa bước chân ra khỏi phòng. Giá thuê phòng ở đây chỉ từ 450.000 đồng/ phòng/ đêm.

Bụi Hostel

Bụi Hostel nằm cách bến cảng Rạch Giá chỉ 400m, là địa chỉ ở lưu trú được đông đảo khách du lịch tìm đến khi du lịch Kiên Giang. Homestay có giá rất bình dân, chỉ từ 140.000đ/ người/ đêm. Phòng vẫn được trang bị đầy đủ wifi, máy nước nóng lạnh, nhà vệ sinh riêng.

Để tìm hiểu thông tin khách sạn tại Phú Quốc, bạn có thể tham khảo bài viết Du lịch Phú Quốc

Để tìm hiểu thông tin khách sạn tại Hà Tiên, bạn có thể tham khảo bài viết Du lịch Hà Tiên

ĐẶC SẢN NỔI TIẾNG KIÊN GIANG

Nước mắm Phú Quốc

Nước mắm Phú Quốc nổi tiếng khắp miền Tổ Quốc trở thành loại nước chấm quen thuộc trong bữa cơm gia đình của người Việt.

Nước mắm Phú Quốc được làm chủ yếu từ con cá cơm để cho ra chất lượng nước mắm ngon nhất.

Cá cơm sau khi đánh bắt, đưa về đất liền, người làm bỏ vào những chiếc thùng lớn đóng bằng gỗ bời lời, ướp muối trong 12 tháng thì cho ra thành phẩm. Nước mắm Phú Quốc có hàm lượng đạm cao, không bị hôi, có màu cánh gián đặc trưng, hoàn toàn tự nhiên.

Gỏi cá trích

Vùng biển Kiên Giang nổi tiếng với nguồn hải sản phong phú, trong đó có gỏi cá trích là món ăn độc đáo của vùng đất này, thu hút nhiều người tìm đến thưởng thức. Phần thịt cá trích được ướp gia vị, trộn đều cùng dừa nạo, đậu phộng và hành tím ăn bằng cách cuốn cùng với bánh tráng và rau sống, chấm với nước mắm đậu phộng hoặc tương nâu.

Bún cá Rạch Giá

Bún cá là một món ăn đặc sản mà người dân Rạch Giá, Kiên Giang rất yêu thích. Món ăn này rất phổ biến từ bên trong những quán ăn sang trọng hoặc những gánh hàng rong trên phố… Ngài nguyên liệu từ bún sợi và cá thì bên trong một tô bún cá chính hiệu còn có thêm giá đỗ và thịt tôm đất. Các tỉnh miền Tây cũng rất ưu chuộng món bún cá này và nấu như món ăn quen thuộc, tuy nhiên, hương vị của bún cá Rạch Giá chỉ có người Rạch Giá nấu mới thật sự đặc trưng nhất.

Bún kèn Hà Tiên

Bún kèn Hà Tiên là một món ăn dân dã của người dân Hà Tiên, góp phần tạo nên sự đa dạng trong văn hóa ẩm thực của con người Kiên Giang.

Thưởng thức món bún kèn Hà Tiên, du khách sẽ thấy vị đặc trưng ngọt thơm từ cá, beo béo từ nước cốt dừa, hăng nồng của rau thơm, tất cả hòa quyện với nhau tạo món ăn vô cùng đặc sắc.

Nấm tràm Phú Quốc

Nấm tràm là loại nấm mọc trên lá và thân cây tràm mục rữa, được xem là một trong những đặc sản quý hiếm khó tìm trong tự nhiên. Nấm tràm khi ăn vào có vị ngọt tự nhiên, kèm theo vị hơi đăng đắng rất đặc trưng.

Nấm tràm Phú Quốc được chế biến nhiều món ngon như nấm xào hải sản, nấm xào gà, nấm xào thịt… Tuy nhiên, nấm tràm ngon nhất là đem đi nấu canh, để cảm nhận được độ ngon tự nhiên nhất của nấm.

Cà xỉu

Cà xỉu là một loại hải sản sống trong vùng nước lợ, với hai chiếc vỏ mảnh và một chiếc râu thật dài. Cà xỉu sau khi bắt về đem rửa sạch rồi mang đi xào tỏi là ngon nhất.

Người dân Hà Tiên còn đem cà xỉu đi làm mắm để bảo quản lâu hơn. Mắm cà xỉu có vị mằn mặn, thịt bên trong dai giòn, ăn kèm cùng cơm nóng thì hết xảy. Nếu có dịp đến Hà Tiên - Kiên Giang thì đừng bỏ qua món cà xỉu nhé

Ghẹ Hàm Ninh

Làng chài Hàm Ninh là điểm du lịch đẹp nổi tiếng ở Phú Quốc, Kiên Giang. nổi tiếng với ghẹ thịt đỏ tươi, rất chắc và ngọt đậm đà. Ghẹ Hàm Ninh được chế biến nhiều món, nhưng theo người dân ở đây, ghẹ tươi vừa được đánh bắt đem đi luộc ăn cùng muối tiêu chanh là ngon nhất.

Xôi xiêm

Xôi xiêm Kiên Giang được nấu từ nếp Thái nên có hương vị thơm ngon đặc trưng. Đây là món ăn đặc sản của người dân Rạch Giá vốn có nguồn gốc từ Thái Lan du nhập vào Việt Nam từ những năm 1940. Xôi xiêm khi ăn vào thơm dẻo, vị ngọt đậm của đường thốt nốt và vị béo béo của nước cốt dừa.

Bánh ống lá dứa

Bánh ống lá dứa là một món ăn đặc Kiên Giang với cách chế biến vô cùng độc đáo. Bánh được làm từ những nguyên liệu quen thuộc là gạo nếp, lá dứa, dừa bào, vừng nhưng những ai đã từng thưởng thức bánh ống lá dứa này đều nhớ mãi cái hương vị ngon lành ấy.

Hy vọng với bài chia sẻ thông tin trên của Etrip4U, bạn sẽ có một chuyến du lịch đến vùng đất “ rừng vàng, biển bạc” Kiên Giang trọn vẹn nhất. Để đặt trước dịch vụ, bạn cũng có thể tham khảo thêm tour trên Etrip4u cũng như liên hệ đặt xe, phòng khách sạn tại đây nhé: https://www.etrip4u.com/du-lich

Bạn có thể tham khảo thêm các tou du lịch để chuẩn bị cho hành trình của mình nhé

Tour du lịch Hà Tiên

Tour du lịch Phú Quốc

Tour du lịch Hòn Sơn