Quốc gia nhỏ nhất châu Á đang chìm với tốc độ không tưởng, chuẩn bị biến mất vĩnh viễn khỏi bản đồ thế giới

Quốc đảo Maldives nổi tiếng với những bãi biển tuyệt đẹp và khung cảnh ấm áp. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Ngoại giao Abdulla Shahid, quốc gia nhỏ nhất châu Á đang đối mặt với nguy cơ chìm hoàn toàn dưới sóng biển vì tác động của biến đổi khí hậu.

Theo ước tính của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, vào năm 2050, 80% dân số trên thế giới sẽ bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu. Đồng thời, các nhà khoa học dự đoán mực nước biển có thể tăng thêm 1,1m vào năm 2100. Nếu những dự đoán này thành hiện thực, toàn bộ quốc đảo nổi tiếng này sẽ bị nhấn chìm.

Là một quần đảo gồm các hòn đảo và đảo san hô nằm ở vùng trũng thấp, nhiều khu vực của Maldives đang bị đe dọa bởi mực nước biển dâng cao. Nhiều nghiên cứu và dự đoán cho thấy phần lớn quốc gia sẽ không thể ở được trong thế kỷ XXI.

Quốc đảo Maldives. Ảnh: The Hindu Business Line

Một triệu năm trước khi loài khủng long biến mất, mảng kiến tạo Ấn Độ trôi dạt về phía Bắc, tạo thành một vết nứt trên lớp vỏ Trái đất, từ đó hình thành các đỉnh núi lửa. Theo thời gian, các đỉnh núi bị xói mòn để tạo thành các đảo san hô của Maldives.

Toàn bộ diện tích đất liền của quốc gia này chỉ là 298km2 nằm trong 90.649km2 đại dương, với rất ít hòn đảo lớn hơn 1,2km2. Đất và biển đan xen với nhau là chất liệu tạo nên bản sắc của Maldives, nhưng kết cấu này có tính lưu động cao. Bản thân các hòn đảo có tính chất phù du: bãi cát ở ngay trên nền san hô, chúng phát triển và co lại, trồi lên và sụt xuống tùy thuộc vào dòng hải lưu và trầm tích cát.

Bộ trưởng Bộ Môi trường Biến đổi khí hậu và Công nghệ Maldives, Aminath Shauna, cho biết hiện 90% hòn đảo tại nước này ghi nhận những báo cáo về lũ lụt, 97% bờ biển bị xói mòn và 64% bị xói mòn hàng loạt.

Toàn bộ diện tích đất liền của quốc gia này chỉ là 298km2 nằm trong 90.649km2 đại dương, với rất ít hòn đảo lớn hơn 1,2km2.

Hầu hết các hòn đảo, bao gồm cả Thủ đô Malé đều chỉ cao khoảng 160cm so với mực nước biển. Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc (IPCC) cảnh báo, Maldives có thể trở thành nơi con người không thể sinh sống vào cuối thế kỷ này, nếu mực nước biển dâng khoảng 18-59cm.

Vào năm 2020, một nghiên cứu kéo dài ba năm tại Đại học Plymouth (Anh) đã phát hiện rằng khi thủy triều di chuyển trầm tích để tạo ra độ cao cao hơn, các đảo Maldives không có người ở có thể thích nghi hơn với mực nước biển dâng cao và giữ cho một số đảo ở trong tình trạng có thể sinh sống được.

Cách Maldives “vùng vẫy” để tự cứu chính mình

Giờ đây, khi tốc độ biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng, quốc gia nhỏ bé này đang cố gắng “câu giờ” với hy vọng rằng các nhà lãnh đạo thế giới sẽ giảm lượng khí thải carbon trước khi Maldives không thể tránh khỏi sự sụp đổ.

Quần đảo này đã đánh cược tương lai của mình - cùng với một khoản tiền đáng kể từ ngân sách quốc gia vào việc xây dựng một hòn đảo nhân tạo trên cao có thể là nơi sinh sống của phần lớn dân số gần 555.000 người. Trong khi đó, một công ty thiết kế của Hà Lan có kế hoạch xây dựng 5.000 ngôi nhà nổi trên đầm lầy để sinh sống.

Đây có vẻ là những biện pháp cực đoan, nhưng thực sự Maldives không còn nhiều thời gian. Như Tổng thống Ibrahim Mohamed Solih đã nói với các nhà lãnh đạo thế giới tại hội nghị khí hậu của Liên Hợp Quốc vào mùa thu năm 2021 ở Scotland: “Sự khác biệt giữa 1,5 độ và 2 độ C là bản án tử hình đối với Maldives”.

Cách đây hơn một thập kỷ, khi mới nhậm chức, cựu Tổng thống Maldives Mohamed Nasheed từng cho rằng, người dân nước này có thể trở thành những "người tị nạn môi trường" đầu tiên trên thế giới, khi phải chuyển đến sinh sống ở một quốc gia khác, trước những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu.

Thành phố nhân tạo đang được gấp rút xây dựng mang tên Hulhumalé, mang nghĩa là "Hy vọng" trong tiếng địa phương. Nó có độ cao gần 2m so với mực nước biển.

Quần đảo đang gấp rút xây dựng Thành phố nhân tạo mang tên Hulhumalé

Hòn đảo nhân tạo được tạo ra từ cát được bơm từ đáy biển. Cư dân từ khắp Maldives đang dần được di dời đến các tòa nhà cao tầng để thoát khỏi tình trạng nước biển dâng cao. Hòn đảo sinh đôi thứ hai cũng đang được xây dựng tương tự.

“Hai phần ba dân số có thể sinh sống trên hai hòn đảo chính này”, Ismail Shan Rasheed, chiến lược gia quy hoạch tại Tập đoàn Phát triển Hulhumale cho biết.

Theo nhiều cách, Hulhumalé là một đô thị giống như trong các tựa game như SimCity. Nó có đầy đủ công viên và căn hộ, nhà thờ Hồi giáo và cửa hàng, sân trượt băng và vỉa hè, trường học và đường xá, tất cả đều đã được xây dựng ở nơi giống như một thị trấn ven biển ngăn nắp được nối với thủ đô Malé vào năm 2018 bằng một cây cầu dài hàng dặm.

Theo Ngân hàng Thế giới (WB), du lịch chiếm gần 30% nền kinh tế Maldives. Với 80% diện tích của Maldives cao hơn mực nước biển chưa tới 1m, các bức tường chắn biển có thể giữ các đảo khỏi sóng và gió, tuy nhiên không thể bảo đảm chúng có thể duy trì sức hút đối với du khách quốc tế như trước đây.

>> Siêu đập thủy điện tỷ USD nhấn chìm thành phố cổ 12.000 năm tuổi, 'nuốt gọn' toàn bộ 'kho báu' quốc gia