Soạn bài Thư lại dụ Vương Thông - Chân trời sáng tạo 10 Ngữ văn lớp 10 trang 40 sách Chân trời sáng tạo tập 2

Văn bản Thư lại dụ Vương Thông sẽ được hướng dẫn tìm hiểu trong chương trình Ngữ văn lớp 10.

Hôm nay, Mytour sẽ giới thiệu đến bạn đọc tài liệu Soạn văn 10: Thư lại dụ Vương Thông. Các bạn học sinh có thể tham khảo nội dung chi tiết ngay sau đây.

Soạn bài Thư lại dụ Vương Thông

Trước khi đọc

Bài thơ Bảo kính cảnh giới - bài 57 của Nguyễn Trãi có câu: “Đao bút phải dùng tài đã vẹn”. Hình ảnh “đao bút” đã nói lên quan niệm gì về vai trò của nhà văn và văn chương trong hoàn cảnh đất nước có ngoại xâm?

Gợi ý: Văn chương trở thành vũ khí đắc lực, còn nhà văn thì giống như một người chiến sĩ đem ngòi bút của mình tố cáo tội ác của kẻ thù, khích lệ tinh thần đấu tranh của nhân dân.

Đọc văn bản

Câu 1. Trong đoạn này, từ ngữ 'Thờ thế' được lặp lại nhiều lần. Ý nghĩa của việc này là gì?

• Cụm từ 'Thờ thế' được nhắc lại nhiều lần
• Dấu nhấn vào 'Thờ thế' nhằm làm cho Vương Thông hiểu rõ hơn về hoàn cảnh của quân Minh lúc đó.

Câu 2. Tác giả kể lại những chuyện xưa với mục đích gì? Mục đích: Nhắc nhở Vương Thông về sự tất yếu của thất bại.

Câu 3. Điều gì tác giả cho là nguyên nhân khiến quân giặc tất yếu phải thua?

Sáu điều cần phải thua: yếu đuối và tự phụ

Câu 4. Giải pháp mà tác giả đề xuất có vẻ hợp lý đối với cả hai bên như thế nào?

• Đối với quân Minh: đề xuất chém đầu Phương Chính, Mã Kỳ gửi để làm giảm nhẹ nỗi đau của dân Việt Nam.
• Đối với Đại Việt: Tuân theo tinh thần lễ nghĩa, sẵn sàng khôi phục hòa bình, sửa lại cầu đường, chuẩn bị thuyền ghe để quân Minh trở về đất mẹ một cách an lành.

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Mục đích và đối tượng của bức thư là gì? Tác giả sử dụng hình thức gì để nghị luận, và điều đó có tác dụng như thế nào?

- Mục đích: Bức thư mục đích để tạo điều kiện cho quân địch rút lui, chấm dứt cuộc chiến, mang lại hòa bình và độc lập cho quốc gia. Sự lựa chọn của tác giả để sử dụng hình thức một bức thư nghị luận có tác dụng làm cho sự nhượng bộ trong cách thức diễn đạt trở nên hợp lý.

- Đối tượng của bức thư: Vương Thông và quân Minh hiện đang ở Đại Việt.

- Tác dụng: Ảnh hưởng đến cảm xúc và suy nghĩ của người đọc.

Câu 2. Trong đoạn trích dưới đây, câu nào thể hiện quan điểm, câu nào trình bày lý lẽ và bằng chứng?

Kẻ giỏi sử dụng binh pháp không chỉ vì hiểu biết sâu rộng về thời đại. Khi thế lực thịnh, kẻ yếu trở nên mạnh, nhỏ bé trở thành vĩ đại; khi thế lực suy yếu, kẻ mạnh lại trở nên yếu, sự bình yên cũng có thể biến đổi thành nguy hiểm. Sự thay đổi đó xảy ra chỉ trong một khoảnh khắc. Nay các quý ông không hiểu biết rõ về thời đại, lại sử dụng lời nói dối trá, liệu họ không phải là những kẻ thất phu hèn nhát không? Họ có đủ tư cách để thảo luận về vấn đề quân sự không?

Gợi ý:

- Luận điểm: Kể ra người sử dụng binh giỏi là ở chỗ nắm vững thời cuộc.

- Lí lẽ: Khi thế lực thịnh, kẻ yếu trở nên mạnh, nhỏ bé trở thành lớn; khi thế lực suy yếu, kẻ mạnh lại trở nên yếu, sự thay đổi chỉ trong khoảnh khắc trở bàn tay mà thôi.

- Bằng chứng: Nay các quý ông không hiểu rõ thời cuộc, lại sử dụng lời nói dối, liệu họ không phải là những kẻ thất phu hèn nhát sao? Họ có xứng đáng để tham gia thảo luận về vấn đề binh khí hay không?

Câu 3. Ở phần 2, tác giả nhiều lần phơi bày sự giả trá, gian dối của quân Minh và cho rằng như thế là trái với 'vận mệnh'. Vì sao việc đề cập đến 'vận mệnh' lại cần thiết trong bức thư này?

- Một số từ ngữ, câu văn để thể hiện điều đó: 'Trước kia, dưới vẻ ngoài giả cách giảng hòa, bên trong âm mưu gian trá, cứ xây hào đắp lũy, chờ binh viện, tâm hồn không minh bạch, trong ngoài không đồng nhất, làm sao có thể tôi tin tưởng mà không nghi ngờ. Người xưa có câu: 'Bụng lòng người khác ta dự đoán biết', ý là như thế. Xưa kia, Tần thôn tính sáu nước, thống trị bốn phương, nhưng đức độ không sửa, nên thân mất nước tan. Nay Ngô mạnh không bằng Tần, nhưng hà khắc lại vượt quá, chỉ mấy năm thôi đã đồng nhất, ấy là vận mệnh, không phải sức mạnh của con người...'

- Nói về “vận mệnh” cần thiết: Cho thấy rằng việc quân Minh sẽ thất bại là điều không thể tránh khỏi.

Câu 4. Tóm tắt những nguyên nhân dẫn đến thất bại tất yếu của quân Minh, tác giả đã chỉ ra rõ trong phần 3. Điều gì đã tạo nên tính chất mạnh mẽ, quả quyết ở phần này?

- Những nguyên nhân thất bại tất yếu của quân Minh mà tác giả đã vạch ra trong phần 3:

• Nước lũ mùa hạ tràn trề, cầu sập, rào lũy đổ sụp, củi cỏ khan hiếm, ngựa chết, quân chịu khổ.
• Đường xá xa xôi hiểm nguy, đều bị quân Lam Sơn giữ giãn, nếu viện binh đến thì cũng chắc thất bại, nếu viện binh thua, quân Vương Thông chắc bị bắt.
• Quân mạnh của Minh đều đóng quân ở phía Bắc phòng tránh quân Nguyên, không để ý đến miền Nam.
• Liên tiếp ra binh đao, không ngừng tiến công, dân số sống trong bất ổn, tràn trề thất vọng.
• Thần tài tập trung, bạo chúa giữ ngôi, người dân phản nhau, cung đình bất ổn.
• Quân Lam Sơn đoàn kết, anh hùng dũng mãnh, luyện công càng cao, tinh thần càng lên, cày ruộng cùng chiến đấu. Trong khi đó, quân Vương Thông mệt mỏi, sẵn lòng chịu thất bại.

- Điều tạo nên tính chất mạnh mẽ, quả quyết ở phần này: Giọng điệu mạnh mẽ, từ ngữ sắc sảo và những nguyên nhân được phân tích rất thuyết phục.

Câu 5. Trong phần 4, tác giả đã đề xuất cho Vương Thông những lựa chọn gì? Từ đó, bạn thấu hiểu gì về cách hành động của Nguyễn Trãi, Lê Lợi và quân Lam Sơn?

- Trong phần 4, tác giả đã đề xuất cho Vương Thông những lựa chọn: Biết cắt đầu Phương Chính, Mã Kỳ đưa đầu đến cửa quân, sẽ làm cho dân trong thành tránh được bị giết, hàn gắn vết thương trong nước, hòa giải mọi bất hòa, chấm dứt mọi xung đột. Đối với Đại Việt, giữ nguyên vị thế của bản thân…

- Cách hành động của Nguyễn Trãi, Lê Lợi và quân Lam Sơn: Công bằng, thông minh, khoan dung và nhân từ.

Câu 6. Nêu các ghi chú trong quá trình đọc hiểu văn bản luận án bạn rút ra sau khi đọc Thư lại dụ Vương Thông của Nguyễn Trãi. Đánh giá về kỹ năng viết luận cảm của Nguyễn Trãi.

- Các ghi chú trong quá trình đọc hiểu văn bản luận án bạn rút ra sau khi đọc Thư lại dụ Vương Thông của Nguyễn Trãi:

• Đọc nội dung văn bản một cách kỹ lưỡng và nhiều lần
• Phát hiện và hiểu rõ luận điểm, lí lẽ và dẫn chứng
• Hiểu rõ mục tiêu và đối tượng của văn bản

- Nghệ thuật viết luận cảm của Nguyễn Trãi.

• Luận điểm, lí lẽ sáng tỏ.
• Luận điểm rành mạch, thuyết phục
• Dẫn chứng cụ thể và minh chứng rõ ràng…