Hai lực cân bằng là gì? Tác dụng là gì? Cho ví dụ minh họa

Hai lực cân bằng là gì? Đây là phần nội dung học rất quan trọng trong môn Vật Lý và thường xuất hiện trong các bài kiểm tra, bài thi. Trong bài viết này chúng tôi sẽ chia sẻ cho bạn những thông tin cần thiết để bạn có thể nắm rõ về hai lực cân bằng.

Hai lực cân bằng là gì?

Thế nào là hai lực cân bằng lớp 8? Trong Vật Lý lớp 8 chúng ta đã được học về hai lực cân bằng là 2 lực cùng đặt trên một vật, có cường độ bằng nhau, có cùng phương nằm trên một đường thẳng nhưng chiều ngược nhau.

Ví dụ:

• Khi đặt 1 quyển sách nằm yên trên mặt bàn nằm ngang, quyển sách sẽ chịu tác dụng của 2 lực là lực hút của Trái Đất và lực đỡ của mặt bàn. Trong đó lực hút Trái đất tác dụng lên trên quyển vở theo phương thẳng đứng từ trên xuống dưới, còn lực đỡ của mặt bàn lại tác dụng lên trên quyển sách cũng có phương thẳng đứng hướng theo chiều từ dưới lên trên.
• Hai lực này phải có độ lớn bằng nhau, cùng tác dụng lên quyển sách, phương đều nằm trên một đường thẳng nhưng ngược chiều nhau. Do đó, đây là 2 lực cân bằng.

Hai lực cân bằng có đặc điểm gì?

Hai lực cân bằng nhau khi có 4 đặc điểm chính như sau:

• Chiều của lực: 2 lực cân bằng sẽ có chiều ngược nhau. Trong đó, có thể là chiều là từ trên xuống dưới và dưới lên trên hoặc chiều từ trái sang phải và từ phải sang trái.
• Điểm đặt của lực: 2 lực cân bằng sẽ có cùng một điểm đặt, và luôn có tác động vào cùng một vật bất kỳ.
• Phương: Hai lực cân bằng có phương cùng trên một đường thẳng.
• Cường độ: 2 lực cân bằng có cường độ bằng nhau khi lực tác dụng cùng lên một vật. Khi hai lực cân bằng nhau thì lực ròng hay lực tổng thể sẽ tác dụng lên vật và bằng 0. Bởi các lực sẽ có tác dụng ngược chiều nhau nên làm vô hiệu hóa lẫn nhau.

Xác định phương và chiều của lực

Sau khi đã hiểu rõ hai lực cân bằng là gì Vật lý 8 trong phần định nghĩa trên. Như vậy để xác định được phương và chiều của lực chính xác chúng ta cần phải dựa vào sự nhận biết lực và kết quả mà nó tác dụng lên vật đó. Khi một vật chịu tác dụng của lực tác động sẽ bị biến dạng theo chiều, phương của lực đó. Lúc này bạn sẽ tìm ra được chiều và phương của lực tác dụng lên vật đó.

Khi chịu tác dụng của lực nào đó thì vật đang chuyển động sẽ bị thay đổi thành một chuyển động bất kỳ. Tùy theo từng trường hợp cụ thể mà chúng ta có thể xác định được đúng phương, chiều của lực. Hai lực cân bằng sẽ có phương giống nhau, có chiều ngược nhau và có cường độ lớn như nhau. Do vậy, khi đã xác định một lực thì có thể dễ dàng suy ra đặc điểm lực còn lại. Thế nhưng, trong một số trường hợp vẫn cần phải xem xét kết quả tác dụng của lực kỹ lưỡng hơn mới có thể khẳng định được điều đó. Bởi vậy, một vật có thể sẽ phải chịu tác động nhiều hơn 2 lực.

Khi vật này tác dụng lực lên trên vật kia thì vật kia cũng đồng thời tác dụng ngược trở lại lên trên vật này một lực. Hai lực này sẽ có cùng độ lớn, cùng phương và ngược chiều nhau. Nhưng nếu lực tác dụng lên hai vật khác nhau thì 2 lực đó cũng không phải là hai lực cân bằng. Bởi không phải bất cứ hai vật chạm vào nhau thì mới có lực tác dụng lên nhau. Có thể xảy ra trường hợp các vật không hề chạm vào nhau nhưng vẫn sẽ có tác dụng lực được với nhau.

Ví dụ: Hiện tượng nam châm hút viên bi bằng sắt mặc dù nam châm không hề chạm vào bi sắt nhưng vẫn có thể tạo ra được một lực tác dụng lên viên bi sắt đó và làm cho viên bi sắt chuyển động.

Cách xác định hai lực cân bằng như thế nào?

Để có thể xác định được 2 lực cân bằng chúng ta cần phải nắm rõ được các đặc điểm của lực cân bằng. Sau đó xác định hai lực cân bằng như sau:

• Hai lực cùng phải tác dụng lên trên một vật.
• Phương của hai lực đều bắt buộc phải nằm trên một đường thẳng hay nói cách khác 2 lực này đều có phương cùng nhau.
• Chiều của hai lực nằm ở vị trí ngược chiều với nhau.
• Cường độ hay độ lớn của hai lực phải bằng nhau.

Vậy nên để xác định được hai lực có cân bằng hay không thì cần phải xem xét 2 lực đó có đảm bảo đủ 4 điều kiện trên không? Nếu thiếu một trong 4 điều kiện trên thì hai lực đó được xác định không phải 2 lực cân bằng. Bởi có những trường hợp cả 2 lực cùng tác dụng lên trên một vật nhưng có độ lớn hay phương, chiều không đảm bảo đủ cả 4 yếu tố trên thì 2 lực đó không phải lực cân bằng.

Trên đây là những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ cho các bạn về nội dung hai lực cân bằng là gì? Mong rằng thông qua bài viết này sẽ giúp các bạn nắm rõ nội dung và làm bài kiểm tra đạt điểm cao nhé!