Cách điều trị viêm bàng quang theo từng nguyên nhân cụ thể

Cách điều trị viêm bàng quang hiệu quả thường dựa trên việc điều trị các nguyên nhân cụ thể gây bệnh. Vậy nguyên nhân gây bệnh bao gồm những gì? Điều trị ra sao? Tiến sĩ, bác sĩ Lê Phúc Liên, Trưởng Đơn vị Niệu nữ, Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM giúp bạn tìm hiểu rõ trong bài viết này.

Hiểu sơ lược về bệnh viêm bàng quang

1. Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân chính gây viêm bàng quang được xác định do vi khuẩn tấn công và gây nhiễm trùng đường tiểu, lan rộng đến bàng quang. Ước tính có khoảng 95% trường hợp bị viêm bàng quang do vi khuẩn đường tiết niệu dưới là Escherichia coli gây ra. (1)

Dù nhiễm trùng do vi khuẩn là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm bàng quang, nhưng một số yếu tố không nhiễm trùng khác cũng có thể khiến bàng quang bị viêm bao gồm:

• Viêm bàng quang kẽ: là nguyên nhân gây viêm bàng quang mạn tính hay hội chứng đau bàng quang. Hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân gây ra viêm bàng quang kẽ. Hầu hết, các trường hợp viêm bàng quang kẽ xảy ra ở phụ nữ, khó chẩn đoán và điều trị.
• Tác dụng phụ của thuốc: một số loại thuốc như thuốc điều trị ung thư (hóa trị liệu), có thể gây viêm bàng quang do quá trình bài tiết nước tiểu làm phân hủy các thành phần của thuốc.
• Bức xạ: xạ trị vùng xương chậu có thể gây ra những thay đổi viêm ở mô bàng quang.
• Ống thông tiểu (sonde tiểu): sử dụng ống thông tiểu trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng do vi khuẩn và tổn thương mô, gây viêm bàng quang.
• Hóa chất: một số người rất nhạy cảm với các hóa chất có trong một số sản phẩm như: xà phòng, sữa tắm, xịt vệ sinh cá nhân hoặc thạch diệt tinh trùng. Phản ứng dị ứng có thể xảy ra trong bàng quang, gây viêm.
• Viêm bàng quang liên quan đến các tình trạng khác: bệnh tiểu đường, sỏi thận, phì đại tuyến tiền liệt hoặc chấn thương tủy sống,… có thể gây viêm bàng quang.

Việc xác định nguyên nhân giúp bác sĩ dễ dàng lựa chọn cách điều trị viêm bàng quang triệt để, hiệu quả.

2. Đối tượng nguy cơ cao mắc bệnh

Một người là tượng có nguy cơ cao mắc bệnh viêm bàng quang khi có nhiều khả năng bị nhiễm trùng bàng quang hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu lặp đi lặp lại hơn những người khác. Phụ nữ có nguy cơ mắc viêm bàng quang nhiều hơn nam giới vì có niệu đạo ngắn. Nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm bàng quang bao gồm:

• Quan hệ tình dục không an toàn.
• Sử dụng một số loại biện pháp tránh thai nhất định như màng ngăn làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tiểu. Màng ngăn có chứa chất diệt tinh trùng có thể làm tăng nguy cơ viêm bàng quang.
• Phụ nữ mang thai do sự thay đổi nội tiết tố làm tăng nguy cơ nhiễm trùng bàng quang.
• Phụ nữ tiền mãn kinh, thay đổi về hormone xảy ra sau thời kỳ mãn kinh thường có thể dẫn đến nhiễm trùng tiểu.
• Người mắc bệnh tiểu đường, nhiễm HIV và điều trị ung thư.

3. Triệu chứng nhận biết

Triệu chứng nhận biết viêm bàng quang bao gồm:

• Buồn tiểu dai dẳng
• Đau hoặc cảm giác nóng rát khi đi tiểu.
• Đi tiểu thường xuyên, lượng nước tiểu nhỏ.
• Nước tiểu có máu.
• Nước tiểu đục hoặc có mùi nồng.
• Khó chịu ở vùng chậu.
• Cảm giác áp lực ở vùng bên dưới rốn.
• Sốt nhẹ.
• Ở trẻ nhỏ, những đợt đái dầm vào ban ngày là dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI).

Viêm bàng quang có chữa được không?

Viêm bàng quang có thể chữa được, các cách điều trị viêm bàng quang hiện tại tập trung vào chẩn đoán nguyên nhân và điều trị loại bỏ nguyên nhân gây bệnh. Khi chữa viêm bàng quang, người bệnh cần tuân thủ các nguyên tắc điều trị của bác sĩ.

Trước tiên, phải xác định chính xác nguyên nhân gây viêm bàng quang do đâu, từ đó có phác đồ điều trị phù hợp, giảm dần các triệu chứng khó chịu của bệnh. Nếu viêm bàng quang do vi khuẩn, bác sĩ có thể chỉ định dùng kháng sinh để diệt khuẩn. Uống đủ nước giúp quá trình điều trị diễn ra thuận lợi hơn vì tăng cường trao đổi chất, loại bỏ vi khuẩn, tác nhân gây bệnh khỏi đường tiết niệu.

Bài viết liên quan: Viêm bàng quang có tự khỏi được không?

Cách điều trị viêm bàng quang theo từng nguyên nhân

1. Nguyên tắc điều trị bệnh viêm bàng quang

Nguyên tắc điều trị viêm bàng quang được xác định như sau:

• Xác định nguyên nhân gây bệnh.
• Đánh giá mức độ nghiêm trọng của viêm bàng quang.
• Lên phác đồ điều trị cho từng trường hợp cụ thể.
• Điều trị triệu chứng.
• Điều trị nguyên nhân.
• Thay đổi thói quen sinh hoạt, uống nhiều nước để loại bỏ vi khuẩn, đào thải độc tố ra khỏi cơ thể.

2. Cách trị viêm bàng quang được áp dụng hiện nay

2.1 Điều trị viêm bàng quang do vi khuẩn

Điều trị viêm bàng quang do vi khuẩn sẽ sử dụng thuốc kháng sinh làm phương án điều trị đầu tiên. Thời gian và liều lượng sử dụng kháng sinh phụ thuộc nhiều vào loại vi khuẩn gây viêm, mức độ viêm bàng quang và sức khỏe tổng thể của người bệnh.

• Nhiễm trùng lần đầu: các triệu chứng thường cải thiện nhiều trong vài ngày đầu dùng kháng sinh, có thể cần dùng thuốc từ 3 - 7 ngày liên tục, tùy thuộc vào mức độ nhiễm trùng. Tuân thủ những chỉ định của bác sĩ về liều dùng, không tự ý ngưng thuốc khi bạn cảm thấy khỏe hơn.
• Nhiễm trùng tái phát: bác sĩ có thể chỉ định dùng kháng sinh trong thời gian dài hơn. Bác sĩ có thể kiểm tra bất kỳ vấn đề tiết niệu nào có thể gây nhiễm trùng. Trong một số trường hợp, bạn cần dùng 1 liều kháng sinh ngay sau khi quan hệ tình dục có thể hữu ích cho tình trạng nhiễm trùng tái phát.
• Nhiễm trùng bệnh viện: nhiễm trùng bàng quang mắc phải tại bệnh viện có thể là một thách thức lớn trong điều trị. Vi khuẩn được tìm thấy trong bệnh viện thường kháng lại các loại kháng sinh thông thường dùng để điều trị nhiễm trùng bàng quang mắc phải tại cộng đồng. Các loại kháng sinh và các phương pháp điều trị khác có thể cần thiết.

Phụ nữ đã trải qua thời kỳ mãn kinh có thể đặc biệt có nguy cơ bị viêm bàng quang. Khi điều trị viêm bàng quang, có thể sử dụng thêm loại kem chứa estrogen dành cho âm đạo. Nhưng estrogen âm đạo chỉ được khuyến khích nếu sản phẩm này không có tác dụng phụ.

2.2 Điều trị viêm bàng quang kẽ

Hiện không có phương pháp điều trị đặt hiệu cho người bị viêm bàng quang kẽ, vì nguyên nhân vẫn chưa được tìm ra. Các phương pháp điều trị hiện tại chỉ có thể giúp làm giảm triệu chứng, giảm các cơn đau do viêm bàng quang kẽ gây ra, bao gồm:

• Sử dụng kháng sinh đường uống hoặc đưa trực tiếp vào bàng quang bằng ống thông.
• Thực hiện thủ thuật kích thích thần kinh, sử dụng các xung điện nhẹ để giảm đau vùng chậu.
• Phẫu thuật là phương án cuối cùng, chỉ được cân nhắc khi các phương pháp điều trị khác thất bại.

2.3 Điều trị viêm bàng quang cấp

Viêm bàng quang cấp được điều trị bằng kháng sinh nhóm cefalosporin hoặc beta - lactam để giảm nhanh các triệu chứng và loại bỏ nguyên nhân gây bệnh. Chủ yếu nguyên nhân gây viêm bàng quang cấp là viêm khuẩn. Các thuốc được lựa chọn đầu tiên để điều trị viêm bàng quang cấp tính không biến chứng ở phụ nữ bao gồm nitrofurantoin monohydrate/macrocrystals, trimethoprim-sulfamethoxazole (TMP-SMX) hoặc fosfomycin. (2)

2.4 Điều trị viêm bàng quang cấp ở phụ nữ có thai

Viêm bàng quang cấp ở phụ nữ có thai thường không liên quan đến tình trạng nhiễm trùng tiết niệu trước đó. Với phụ nữ có thai, khi điều trị viêm bàng quang cần xem xét các yếu tố khác nhau, trong đó quan trọng nhất là việc điều trị viêm bàng quang bằng kháng sinh có ảnh hưởng gì đến thai nhi hay không.

Bác sĩ điều trị thường khuyên bạn kết hợp điều trị bằng thuốc và thay đổi thói quen sinh hoạt. Ưu tiên sử dụng các loại thuốc thuộc nhóm beta-lactam vì không ảnh hưởng đến thai nhi, kết hợp bổ sung vitamin C, uống đủ nước là cách điều trị viêm bàng quang phù hợp nhất cho phụ nữ mang thai.

2.5 Điều trị viêm bàng quang tái phát

Viêm bàng quang tái phát sau khi đã điều trị viêm bàng quang cấp tính hơn 4 lần/năm, người bệnh vẫn được điều trị bằng kháng sinh. Tuy nhiên, với trường hợp này, bác sĩ khuyên bạn nên dùng thêm 1 liều kháng sinh ngay sau khi quan hệ để phòng ngừa bệnh tái phát nếu nhiễm khuẩn liên quan đến quan hệ.

2.6 Điều trị các dạng viêm bàng quang không nhiễm trùng khác

Một số người nhạy cảm với hóa chất trong các sản phẩm như sữa tắm tạo bọt hoặc chất diệt tinh trùng. Tránh những sản phẩm này có thể giúp giảm bớt các triệu chứng và ngăn nhiều đợt viêm bàng quang tái phát. Uống nhiều nước cũng giúp loại bỏ các chất có thể gây kích thích bàng quang.

Những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình điều trị viêm bàng quang

Những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả của các cách điều trị viêm bàng quang bao gồm:

• Nguyên nhân gây bệnh: do vi khuẩn, nấm, virus, nguyên nhân liên quan đến các bệnh lý khác,… để có cách trị viêm bàng quang theo từng nguyên nhân cụ thể.
• Loại nhiễm trùng mà người bệnh mắc phải: thường do Escherichia coli (E.coli). Các nguyên nhân ít phổ biến khác bao gồm nhiễm nấm hoặc virus. Xác định được loại nhiễm trùng cụ thể sẽ xác định phương pháp điều trị thích hợp nhất.
• Mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng: những trường hợp nhẹ có thể được điều trị bằng kháng sinh đường uống và tăng lượng chất lỏng, trong khi những trường hợp nặng hơn có thể cần dùng kháng sinh tiêm tĩnh mạch hoặc nhập viện.
• Tuổi tác: trẻ nhỏ và người già có thể cần các phương pháp điều trị khác nhau do nhu cầu mức độ đáp ứng điều trị và các biến chứng tiềm ẩn.
• Giới tính: nam và nữ có cấu tạo niệu đạo khác nhau, nữ giới có niệu đạo ngắn nên vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào bên trong bàng quang, trong khi niệu đạo nam giới có cấu tạo dài hơn. Do cấu tạo hệ tiết niệu khác nhau, việc điều trị viêm bàng quang ở nam và viêm bàng quang ở nữ cũng không giống nhau.
• Mang thai: phụ nữ mang thai khi điều trị viêm bàng quang, cần kiểm soát các nguy cơ tiềm ẩn của một số loại thuốc với thai nhi đang phát triển.
• Tình trạng bệnh lý tiềm ẩn: tiểu đường, các vấn đề về thận hoặc hệ miễn dịch suy yếu có thể làm phức tạp bệnh viêm bàng quang và cần có phương pháp điều trị phù hợp hơn.
• Dị ứng: dị ứng với thuốc kháng sinh cụ thể hoặc các loại thuốc khác có thể ảnh hưởng đến việc lựa chọn điều trị.
• Kháng kháng sinh: tỷ lệ vi khuẩn kháng kháng sinh ngày càng tăng đặt ra thách thức trong điều trị và có thể cần sử dụng kháng sinh thay thế hoặc liệu pháp kết hợp khi điều trị viêm bàng quang.

Nếu viêm bàng quang tái phát thường xuyên, có thể là biểu hiện của một vấn đề tiềm ẩn như bất thường về giải phẫu, các yếu tố hành vi,… Người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và tìm nguyên nhân gây viêm bàng quang, từ đó bác sĩ sẽ giúp bạn lựa chọn phương án điều trị phù hợp.

Chăm sóc và phòng ngừa sau điều trị

Sau khi điều trị viêm bàng quang, người bệnh cần được chăm sóc đúng cách và phòng ngừa bệnh tái phát bằng các cách sau:

• Vệ sinh vùng kín đúng cách sau khi đi vệ sinh.
• Đi tiểu càng sớm càng tốt sau khi quan hệ tình dục.
• Uống đủ nước.
• Hạn chế tắm bồn, giữ bộ phận sinh dục không tiếp xúc với các chất tẩy rửa quá lâu.
• Vệ sinh bộ phận sinh dục trước và sau quan hệ.
• Không sử dụng xà phòng thơm, sữa tắm tạo bọt cho vùng sinh dục.
• Không nhịn tiểu.
• Hạn chế sử dụng đồ uống có cồn sau khi điều trị vì chúng có thể gây kích ứng bàng quang.
• Không ăn nhiều đồ ăn hoặc đồ uống có đường vì chúng có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và tái phát viêm bàng quang.

Điều trị viêm bàng quang an toàn, hiệu quả trước tiên cần tìm nguyên nhân gây bệnh, sau đó điều trị giảm bớt triệu chứng và khắc phục nguyên nhân. Viêm bàng quang dễ mắc phải và tái phát sau điều trị, đặc biệt nữ giới. Chính vì vậy, cần phát hiện sớm và điều trị kịp thời viêm bàng quang cấp và mãn tính, giữ hệ tiết niệu luôn khỏe mạnh.

Điều trị viêm bàng quang tại Trung Tâm tiết niệu - Thận học - Nam Khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, một trong những cơ sở y tế chất lượng với dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt nhất. Tại đây, người bệnh được các bác sĩ là những chuyên gia hàng đầu, giàu kinh nghiệm sẽ trực tiếp khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh liên quan đến đường tiết niệu. Người bệnh được cá thể hóa điều trị với phác đồ chuẩn quốc tế, giúp tìm nguyên nhân nhanh chóng loại bỏ tình trạng gây viêm bàng quang.

Hy vọng với những thông tin hữu ích về cách điều trị viêm bàng quang theo từng nguyên nhân cụ thể mà chúng tôi vừa chia sẻ đã giúp bạn hiểu hơn về viêm bàng quang và cách điều trị căn bệnh này. Điều trị kịp thời, phòng ngừa viêm bàng quang tái phát giúp bảo vệ sức khỏe tổng thể và nâng cao chất lượng cuộc sống của chính bạn.